Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
1. Scipio postquam in Siciliam venit, voluntarios1 milites ordinavit centuriavitque.
[2]
ex iis trecentos iuvenes, florentes aetate et virium robore insignes,2 inermes circa se habebat, ignorantes quem ad usum
neque centuriati neque armati servarentur.
[3]
tum
ex totius Siciliae iuniorum numero principes genere et
fortuna trecentos equites qui secure in Africam
traicerent legit, diemque iis qua equis armisque
instructi atque ornati adessent edixit.
[4]
gravis ea
militia procul domo, terra marique multos labores
magna pericula allatura videbatur; neque ipsos modo
sed parentes cognatosque eorum ea cura angebat.
[5]
ubi dies quae edicta3 erat advenit, arma equosque ostenderunt. tum Scipio renuntiari sibi dixit quosdam equites Siculorum tamquam gravem et duram horrere eam militiam;
[6]
si qui ita animati
essent, malle eos sibi iam tum fateri quam postmodo
querentes segnes atque inutiles milites rei publicae
esse; expromerent quid sentirent; cum bona venia
se auditurum.
[7]
ubi ex iis unus ausus est dicere se
[p. 208]
prorsus, si sibi utrum vellet4 liberum esset, nolle5 militare, tum Scipio ei:
[8]
“quoniam igitur, adulescens, quid sentires non dissimulasti, vicarium tibi expediam cui tu arma equumque et cetera instrumenta militiae tradas et tecum hinc extemplo domum ducas, exerceas, docendum cures equo armisque.”
[9]
laeto
condicionem accipienti unum ex trecentis quos
inermes habebat tradit. ubi hoc modo exauctoratum
equitem cum gratia imperatoris ceteri viderunt, se
quisque excusare et vicarium accipere.
[10]
ita trecentis
Siculis Romani equites substituti sine publica inpensa.
docendorum atque exercendorum6 curam Siculi habuerunt, quia edictum imperatoris erat, ipsum militaturum qui ita non fecisset.
[11]
egregiam hane alam equitum evasisse ferunt multisque proeliis rem publicam adiuvisse.
[12]
legiones inde cum inspiceret, plurimorum stipendiorum ex iis milites delegit, maxime qui sub duce
Marcello militaverant,
[13?]
quos cum optima disciplina
institutos credebat, tum etiam ab longa Syracusarum
obsidione peritissimos esse urbium oppugnandarum;
nihil enim parvum, sed Carthaginis iam excidia
agitabat animo.
[14]
inde exercitum per oppida dispertit;
frumentum Siculorum civitatibus imperat, ex Italia
[p. 210]
advecto parcit; veteres naves reficit et cum iis C.7 Laelium in Africam praedatum mittit; novas
Panhormi8 subducit, quia ex viridi materia raptim factae erant, ut in sicco hibernarent.
[15]
praeparatis omnibus ad bellum Syracusas, nondum ex magnis belli motibus satis tranquillas, venit.
[16]
graeci res a quibusdam Italici generis eadem vi qua
per bellum ceperant retinentibus, concessas sibi ab
senatu repetebant.
[17]
omnium primum ratus tueri
publicam fidem, partim edicto, partim iudiciis etiam
in pertinaces ad obtinendam iniuriam redditis suas
res Syracusanis restituit.
[18]
non ipsis tantum ea res,
sed omnibus Siciliae populis grata fuit, eoque enixius
ad9 bellum adiuverunt.
[19]
eadem aestate in Hispania coortum ingens bellum
conciente Ilergete Indibili, nulla alia de causa quam
per admirationem Scipionis contemptu imperatorum
aliorum orto.
[20]
eum superesse unum ducem Romanis,
ceteris ab Hannibale interfectis, rebatur;10 eo nec in
Hispaniam caesis Scipionibus alium quem mitterent
habuisse, et postquam in Italia gravius bellum urgueret, adversus Hannibalem eum arcessitum.
[p. 212]
[21?]
praeterquam quod nomina tantum ducum in Hispania11 Romani haberent,12 exercitum quoque inde veterem deductum; trepida omnia et13 inconditam turbam tironum esse.
[22]
numquam talem occasionem liberandae Hispaniae fore.
[23]
servitum ad eam diem aut Carthaginiensibus aut Romanis, nec in vicem his aut illis, sed interdum utrisque simul.
[24]
pulsos ab Romanis Carthaginienses; ab Hispanis, si consentirent, pelli
Romanos posse, ut ab omni externo imperio14 soluta in perpetuum Hispania in patrios rediret mores ritusque.
[25]
haec taliaque dicendo non populares modo, sed Ausetanos quoque, vicinam gentem,
concitat et alios finitimos sibi atque illis populos.
[26]
itaque intra paucos dies triginta milia peditum,
quattuor ferme equitum in Sedetanum agrum,
quo edictum erat, convenerunt.
1 A.U.C. 549
2 insignes, inermes Conway: insignes s (or -is), SpA3N3 (altsrn.）JK Froben 2: inermis (or -es P(1)NH Aldus,Eds.
3 edicta JK Aldus, Froben, Luchs: dicta P(1)NH.
4 vellet Sp?JK Froben 2: velit P(1)NH.
5 A.U.C. 549
6 atque exercendorum A8N3H（ac）JK Aldus, Froben: om. P(1)N, a line, as they omit multisque proeliis rem publicam just below (supplied as above).
7 A.U.C. 549
8 Panhormi P(1) H: panormi NK: -mis J.
9 ad om. NJK Froben 2.
10 rebatur Gronovius: rebantur PCRM1? A3N3HJK: om. (as a gloss) duker, Conway.
11 A.U.C. 549
12 haberent SpHJK Froben 2: habeant Weissenborn,Conway: -bant P(1)NH2 Aldus.
13 et Sp? A6JK Aldus, Froben: ut P(l)NH.
14 externo imperio A3JK Froben 2: imperio externo P(3)C4NH Aldus. For the folia probably misplaced in P's archetype and inserted in P(1)n between imperio and externo, cf. critical n. on XXVIII. xxii. 14. The correct order is found in HJK Aldus, Froben. In P the passage covers over 33 pp.
Livy. Books XXVIII-XXX With An English Translation. Cambridge. Cambridge, Mass., Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1949: no copyright notice.
The Annenberg CPB/Project provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.