Hymnus Epiphaniae
Quicumque Christum quaeritis,
oculos in altum tollite:
illic licebit visere
signum perennis gloriae.
5haec stella, quae solis rotam
vincit decore ac lumine,
venisse terris nuntiat
cum carne terrestri Deum.
non illa servit noctibus
10secuta lunam menstruam,
sed sola caelum possidens
cursum dierum temperat.
Arctoa quamvis sidera
in se retortis motibus
15obire nolint, attamen
plerumque sub nimbis latent.
hoc sidus aeternum manet,
haec stella nunquam mergitur,
nec nubis occursu abdita
20obumbrat obductam facem.
tristis cometa intercidat,
et, si quod astrum Sirio [p. 104]
fervet vapore, iam Dei
sub luce destructum cadat.
25en Persici ex orbis sinu,
sol unde sumit ianuam,
cernunt periti interpretes
regale vexillum magi.
quod ut refulsit, ceteri
30cessere signorum globi,
nec pulcher est ausus suam
conferre formam Lucifer.
‘quis iste tantus ’ inquiunt
‘regnator astris imperans,
35quem sic tremunt caelestia,
cui lux et aethra inserviunt?
inlustre quiddam cernimus,
quod nesciat finem pati,
sublime, celsum, interminum,
40antiquius caelo et chao.
hic ille rex est gentium
populique rex Iudaici,
promissus Abrahae patri
eiusque in aevum semini.
45aequanda nam stellis sua
cognovit olim germina
primus sator credentium,
nati inmolator unici.
iam flos subit Daviticus
50radice Iessea editus,
sceptrique per virgam virens
rerum cacumen occupat.’
exim sequuntur perciti
fixis in altum vultibus,
55qua stella sulcum traxerat
claramque signabat viam, [p. 106]
sed verticem pueri supra
signum pependit inminens,
pronaque submissum face
60caput sacratum prodidit.
videre quod postquam magi,
Eoa promunt munera,
stratique votis offerunt
tus, myrrham et aurum regium.
65agnosce clara insignia
virtutis ac regni tui,
puer o, cui trinam Pater
praedestinavit indolem:
regem Deumque adnuntiant
70thesaurus et fragrans odor
turis Sabaei, at myrrheus
pulvis sepulcrum praedocet.
hoc est sepulcrum, quo Deus,
dum corpus extingui sinit
75atque id sepultum suscitat,
mortis refregit carcerem.
o sola magnarum urbium
maior Bethlem, cui contigit
ducem salutis caelitus
80incorporatum gignere!
altrice te summo Patri
heres creatur unicus,
homo ex Tonantis spiritu,
idemque sub membris Deus.
85hunc et prophetis testibus
isdemque signatoribus
testator et sator iubet
adire regnum et cernere,
regnum, quod ambit omnia
90dia et marina et terrea [p. 108]
a solis ortu ad exitum,
et Tartara et caelum supra.
audit tyrannus anxius
adesse regum principem,
95qui nomen Istrahel 1 regat,
teneatque David regiam.
exclamat amens nuntio
‘successor instat, pellimur:
satelles, i, ferrum rape,
100perfunde cunas sanguine.
mas omnis infans occidat,
scrutare nutricum sinus,
interque materna ubera
ensem cruentet pusio.
105suspecta per Bethlem mihi
puerperarum est omnium
fraus, ne qua furtim subtrahat
prolem virilis indolis.’
transfugit ergo carnifex
110mucrone districto furens
effusa nuper corpora,
animasque rimatur novas.
locum minutis artubus
vix interemptor invenit
115quo plaga descendat patens,
iuguloque maior pugio est.
o barbarum spectaculum!
inlisa cervix cautibus
spargit cerebrum lacteum,
120oculosque per vulnus vomit;
aut in profundum palpitans
mersatur infans gurgitem,
cui subter artis faucibus
singultat unda et halitus. [p. 110]
125salvete, flores martyrum,
quos lucis ipso in limine
Christi insecutor sustulit,
ceu turbo nascentes rosas.
vos, prima Christi victima,
130grex inmolatorum 1 tener,
aram ante ipsam simplices
palma et coronis luditis.
quo proficit tantum nefas?
quid crimen Herodem iuvat?
135unus tot inter funera
inpune Christus tollitur.
inter coaevi sanguinis
fluenta solus integer
ferrum, quod orbabat nurus,
140partus fefellit virginis.
sic stulta Pharaonis mali
edicta quondam fugerat
Christi figuram praeferens
Moses, receptor civium.
145cautum et statutum ius erat
quo non liceret matribus,
cum pondus alvi absolverent,
puerile pignus tollere.
mens obstetricis sedulae
150pie in tyrannum contumax
ad spem potentis gloriae
furata servat parvulum,
quem mox sacerdotem sibi
adsumpsit orbis conditor,
155per quem notatam saxeis
legem tabellis traderet.
licetne Christum noscere
tanti per exemplum viri? [p. 112]
dux ille caeso Aegyptio
160absolvit Istrahel iugo;
at nos, subactos iugiter
erroris imperio gravi,
dux noster hoste saucio
mortis tenebris liberat.
165hic expiatam fluctibus
plebem marino in transitu
repurgat undis dulcibus,
lucis columnam praeferens;
hic proeliante exercitu,
170pansis in altum bracchiis,
sublimis Amalec premit,
crucis quod instar tunc fuit.
hic nempe Iesus verior,
qui longa post dispendia
175victor suis tribulibus
promissa solvit iugera.
qui ter quaternas denique
refluentis amnis alveo
fundavit et fixit petras,
180apostolorum stemmata.
iure ergo se Iudae ducem
vidisse testantur magi,
cum facta priscorum ducum
Christi figuram pinxerint.1
185hic rex priorum iudicum,
rexere qui Iacob genus,
dominaeque rex ecclesiae,
templi et novelli et pristini.
hunc posteri Ephrem colunt,
190hunc sancta Manassae domus,
omnesque suspiciunt tribus
bis sena fratrum semina, [p. 114]
quin et propago degener
ritum secuta inconditum,
195quaecumque dirum fervidis
Bahal caminis coxerat,
fumosa avorum numina,
saxum, metallum, stipitem,
rasum, dolatum, sectile,
200in Christi honorem deserit.
gaudete, quicquid gentium est,
Iudaea, Roma et Graecia,
Aegypte, Thrax, Persa, Scytha:
rex unus omnes possidet.
205laudate vestrum principem
omnes beati ac perditi,
vivi, inbecilli ac mortui:
iam nemo posthac mortuus.
