Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 9
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

4. et in castris Romanis cum frustra multi conatus ad erumpendum capti essent et iam omnium rerum inopia esset, [2?] victi necessitate legatos mittunt qui primum pacem aequam peterent; si pacem non impetrarent, uti provocarent ad pugnam. [3] tum Pontius debellatum esse respondit; et, quoniam ne [p. 174] victi quidem ac capti fortunam fateri scirent, inermes¹ cum singulis vestimentis sub iugum missurum; alias condiciones pacis aequas victis ac victoribus fore: [4] si agro Samnitium decederetur, coloniae abducerentur, suis inde legibus Romanum ac Samnitem aequo foedere victurum; [5] his condicionibus paratum se esse foedus cum consulibus ferire; si quid eorum displiceat, legatos redire ad se vetuit. [6] haec cum legatio renuntiaretur, tantus gemitus omnium subito exortus est tantaque maestitia incessit ut non gravius accepturi viderentur si nuntiaretur omnibus eo loco mortem oppetendam² esse.

[7] cum diu silentium fuisset nec consules aut pro foedere tam turpi aut contra foedus tam necessarium hiscere possent, tum L. Lentulus, qui princeps³ legatorum virtute atque honoribus erat: [8] “patrem meum” inquit, “consules, saepe audivi memorantem se in Capitolio unum non fuisse auctorem senatui redimendae auro a Gallis civitatis, quando nec fossa valloque ab ignavissimo ad opera ac muniendum hoste clausi essent et erumpere, si non sine magno periculo tamen sine certa pernicie, possent. [9] quod si, ut illis⁴ decurrere ex Capitolio armatis in hostem licuit, quo saepe modo obsessi in obsidentes [p. 176] eruperunt, ita nobis aequo aut iniquo loco dimicandi⁵ tantummodo cum hoste copia esset, non mihi paterni animi indoles in consilio dando deesset. [10] equidem mortem pro patria praeclaram esse fateor et me vel devovere pro populo Romano legionibusque vel in medios immittere hostes⁶ paratus sum; [11] sed hic patriam video, hic quidquid Romanarum legionum est, quae nisi pro se ipsis ad mortem ruere volunt, quid habent quod morte sua servent? [12] 'Tecta urbis' dicat aliquis 'et moenia et eam turbam a qua urbs incolitur.' immo hercule produntur ea omnia deleto hoc exercitu, non servantur. [13] quis enim ea tuebitur? imbellis videlicet atque inermis multitudo. tam hercule quam a Gallorum impetu defendit. [14] An a Veiis exercitum Camillumque ducem implorabunt? hic omnes spes opesque sunt, quas servando patriam servamus, dedendo ad necem patriam deserimus ac prodimus. [15] ' At foeda atque ignominiosa deditio est.' sed ea caritas patriae est ut tam ignominia eam quam morte nostra, si opus sit, servemus. [16] subeatur ergo ista, quantacumque est, indignitas et pareatur necessitati, quam ne di quidem superant. ite, consules, redimite armis civitatem quam auro maiores vestri redemerunt.”