Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 22
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

[4] binis in castris cum multitudo semiermis sine ducibus esset, nuntium qui in maioribus erant mittunt, dum proelio deinde ex laetitia epulis fatigatos quies nocturna hostes premeret, ut ad se transirent: uno agmine Canusium abituros esse. [5] eam sententiam alii totam aspernari; cur enim illos qui se arcessant ipsos non venire, cum aeque coniungi possent? quia videlicet plena hostium omnia in medio essent et aliorum quam sua corpora tanto periculo mallent obicere. [6] aliis non tam sententia⁶ displicere quam animus deesse. tum P. Sempronius⁷ Tuditanus tribunus militum, “capi ergo mavoltis,” inquit, “ab avarissimo et crudelissimo hoste aestimarique capita vestra et exquiri pretia ab interrogantibus Romanus civis sis an Latinus socius, ut ex tua contumelia et miseria alteri honos quaeratur? [7] non tu, si quidem L. Aemili consulis, qui se bene mori quam turpiter vivere maluit, et tot fortissimorum virorum qui circa eum cumulati iacent cives estis. [8] sed antequam opprimit lux maioraque hostium agmina obsaepiunt iter, per hos qui inordinati atque incompositi obstrepunt portis⁸ erumpamus! [9] ferro atque audacia via fit [p. 366] quamvis per confertos hostes. cuneo quidem hoc⁹ laxum atque solutum agmen, ut si nihil obstet, disicias.¹⁰ itaque ite mecum, qui et vosmet ipsos et rem publicam salvam voltis!” [10] haec ubi dicta dedit, stringit gladium cuneoque facto per medios vadit hostes; [11] et cum in latus dextrum, quod patebat, Numidae iacularentur, translatis in dextrum scutis in maiora castra ad sescenti¹¹ evaserunt atque inde protinus alio magno agmine adiuncto Canusium incolumes perveniunt. [12] haec apud victos magis impetu animorum, quos¹² ingenium suum cuique aut fors dabat, quam ex consilio ipsorum aut imperio cuiusquam agebantur.