Q. Horatius Flaccus (Horace), Epistles
H. Rushton Fairclough, Ed.

---

Ne perconteris, fundus meus, optime Quincti,
arvo pascat erum an bacis opulentet olivae,
pomisne an pratis an amicta vitibus ulmo,
scribetur tibi forma loquaciter et situs agri.
5Continui montes, ni dissocientur opaca
valle, sed ut veniens dextrum latus aspiciat sol,
laevum discedens curru fugiente vaporet.
temperiem laudes, quid si rubicunda benigni
corna vepres et pruna ferant? si quercus et ilex
10multa fruge pecus, multa dominum iuvet umbra?
dicas adductum propius frondere Tarentum,
fons etiam rivo dare nomen idoneus, ut nec
frigidior Thracam nec purior ambiat Hebrus,
infirmo capiti fluit utilis, utilis alvo.
15hae latebrae dulces, etiam, si credis, amoenae,
incolumem tibi me praestant Septembribus horis. [p. 352]
Tu recte vivis, si curas esse quod audis,
iactamus iam pridem omnis te Roma beatum;
sed vereor ne cui de te plus quam tibi credas,
20neve putes alium sapiente bonoque beatum,
neu, si te populus sanum recteque valentem
dictitet, occultam febrem sub tempus edendi
dissimules, donec manibus tremor incidat unctis.
stultorum incurata pudor malus ulcera celat.
25Si quis bella tibi terra pugnata marique
dicat et his verbis vacuas permnlceat auris:
‘tene magis salvum populus velit an populum tu,
servet in ambiguo, qui consulit et tibi et urbi,
Iuppiter,’ Augusti laudes agnoscere possis:
30cum pateris sapiens emendatusque vocari,
respondesne tuo, dic sodes, nomine? ‘nempe
vir bonus et prudens dici delector ego ac tu.’
qui dedit hoc hodie, cras, si volet, auferet, ut si
detulerit fasces indigno, detrahet idem.
35‘pone, meum est’ inquit: pono tristisque recedo.
idem si clamet furem, neget esse pudicum,
contendat laqueo collum pressisse paternum,
mordear opprobriis falsis mutemque colores?
falsus honor iuvat et mendax infamia terret
40quem nisi mendosum et medicandum ? Vir bonus est quis? [p. 354]
‘qui consulta patrum, qui leges imaque servat,
quo multae magnaeque secantur iudice lites,
quo res sponsore et quo causae teste tenentur.’
sed videt hunc omnis domus et vicinia tota
45introrsum turpem, speciosum pelle decora.
‘nec furtum feci nec fugi,’ si mihi dicat
servus, ‘habes pretium, loris non ureris,’ aio.
‘non hominem occidi:’ ‘non pasces in cruce corvos.’
‘sum bonus et frugi :’ renuit negitatque Sabellus.
50cautus enim metuit foveam lupus accipiterque
suspectos laqueos et opertum miluus hamum,
oderunt peccare boni virtutis amore,
tu nihil admittes in te formidine poenae:
sit spes fallendi, miscebis sacra profanis.
55nam de mille fabae modiis cum surripis unum,
damnum est, non facinus, mihi pacto lenius isto.
vir bonus, omne forum quem spectat et omne tribunal,
quandocumque deos vel porco vel bove placat,
‘Line pater!’ clare, clare cum dixit, ‘Apollo! ’
60labra movet metuens audiri: ‘pulchra Laverna,
da mihi fallere, da iusto sanctoque videri,
noctem peccatis et fraudibus obice nubem.’
Qui melior servo, qui liberior sit avarus,
in triviis fixum cum se demittit ob assem, [p. 356]
65non video; nam qui cupiet, metuet quoque; porro,
qui metuens vivet, liber mihi non erit umquam,
perdidit arma, locum Virtutis deseruit, qui
semper in augenda festinat et obruitur re.
vendere cum possis captivum, occidere noli;
70serviet utiliter; sine pascat durus aretque,
naviget ac mediis hiemet mercator in undis,
annonae prosit, portet frumenta penusque.
Vir bonus et sapiens audebit dicere: ‘Pentheu,
rector Thebarum, quid me perferre patique
75indignum coges?’ ‘Adimam bona.’ ‘Nempe pecus, rem,
lectos, argentum: tollas licet.’ ‘In manicis ot
compedibus saevo te sub custode tenebo.’
‘Ipse deus, simul atque volam, me solvet.’ opinor,
hoc sentit ‘moriar.’ mors ultima linea rerum est. [p. 358]