T. Maccius Plautus, Stichus
F. Leo, Ed.

Antipho

Quí manet ut moneatur semper servos homo officium suom

nec voluntáte id facere meminit, servos is habitu hau probust.

vos meministis quot kalendis petere demensum cibum:

qui minus méministis quod opus sit facto facere in aedibus?

5iam quidem in súo quicqué loco nisi erit mihi situm supellectilis,

quom ego revortar, vos monimentis commonefaciam bubulis.

non homines habitare mecum mi hic videntur, sed sues.

facite sultis, nitidae ut aedes meae sint, quom redeam domum.

iam ego domi adero: ad meam maiorem filiam inviso modo;

10siquis me quaéret, inde vocátote aliqui; aut iam egomet hic ero.

Sor.

Quid agimus, soror, si óffirmabit pater adversum nos?

Pan.
Pati

nos oportet quod ille faciat, cuius potestas plus potest.

exorando, haud adversando sumendam operam censeo:

gratiam per si petimus, spero áb eo impetrassere;

15adversari sine dedecore et scelere summo haud possumus,

neque equidem id factura neque tu ut facias consilium dabo,

verum ut exoremus. novi ego nostros: exorabilest.

Ant.

Principium ego quo pacto cum illis occipiam, id ratiocinor:

utrum ego perplexim lacessam oratione ad hunc modum,

20quasi numquam quicquam in eas simulem, quasi nil indaudiverim

eas in se meruisse culpam, an potius temptem saeviter,

an minaciter. scio litis fore, ego meas novi optume.

si manere hic sese malint potius quam alio nubere.

non faciam. quid mi ópust decurso aetatis spatio cum meis

25gerere bellum, quom nil, quam ob rem id faciam, meruisse arbitror?

minime, nolo turbas, séd hoc mihi optumum factu arbitror:

sic faciam: adsimulabo quasi quam culpam in sese admiserint.

perplexabilitér earum hodie perpavefaciam pectora;

post id agam igitur deinde, ut animus meus erit, faciam palam.

30multa scio faciunda verba. ibo intro. sed apertast foris.

Sor.

Certo enim míhi paternae vocis sonitus auris accidit.

Pan.

Is est ecastor. ferre advorsum homini occupemus osculum.

Sor.

Salve, mi pater.

Ant.
Et vos ambae. ílico agite assidite.

Sor.

Osculum—

Ant.
Sat est ósculi mihi vostri.

Pan.
Quí, amabo, pater?

Ant.

35Quia ita meae animae salsura evenit.

Sor.
Asside hic, pater.

Ant.

Non sedeo istic, vos sedete; ego sedero in subsellio.

Pan.

Mane pulvinum.

Ant.
Bene procuras. mihi satis sic fultumst. sede.

Sor.

Sine, pater.

Ant.
Quid opust?

Pan.
Opust.

Ant.
Mórem tibi geram. atque hoc est satis.

Sor.

Numquam enim nímis curare possunt suom parentem filiae.

40quem aequiust nós potiorem habere quam te? postidea, pater,

viros nostros, quibus tú voluisti ésse nos matres familias.

Ant.

Bonas ut aequomst facere facitis, quom tamen apsentis viros

proinde habetis quasi praesentes sint.

Sor.
Pudicitiast, pater,

eos nos magnificare, qui nos socias sumpserunt sibi.

Ant.

45Num quis hic ést alienus nostris dictis auceps auribus?

Pan.

Nullus praeter nosque teque.

Ant.
Vostrum animum adhiberi volo;

nám ego ad vos nunc imperitus rerum et morum mulierum,

discipulus venio ad magistras: quibus matronas moribus,

quae optumae sunt, esse oportet? sed utraque ut dicat mihi.

Sor.

50Quid istuc est quod huc éxquaesitum mulierum mores venis?

Ant.

Pol ego uxorem quaero, postquam vostra mater mortuast.

Sor.

Facile invenies et peiorem et peius moratam, pater,

quam illa fuit: meliorem neque tu reperies neque sol videt.

Ant.

At ego ex te éxquaero atque ex istac tua sorore.

Sor.
Edepol pater,

55scio ut oportet esse: si sint—ita ut ego aequom censeo.

A.

Volo scire ergo, ut aequom censes.

S.
Vt, per urbem quom ambulent,

omnibus os opturent, ne quis merito male dicat sibi.

Ant.

Dic vicissim nunciam tu.

Pan.
Quid vis tibi dicam, pater?

Ant.

Vbi facillime spectatur mulier, quae ingenio est bono?

Pan.

60Quoi male faciundi est potestas, quae ne id faciat temperat.

Ant.
Hau male istuc. age tu altera, utra sit condicio pensior,

virginemne an viduam habere?

Sor.
Quanta méa sapientiast,

ex malis multis malum quod minimumst, id minimest malum.

Ant.

Qui potest mulier vitare vitiis?

Sor.
Vt cottidie

65pridie caveat ne faciat quod pigeat postridie.

Ant.

Quae tibi muliér videtur multo sapientissuma?

Pan.

Quae tamen, cum res secundae sunt, se poterit noscere,

et illa quae aequo animo patietur sibi esse peius quam fuit.

Ant.

Edepol vos lepide temptavi vostrumque ingenium ingeni.

70sed hoc est quod ad vos venio quodque esse ambas conventas volo:

mi auctores ita sunt amici, ut vos hinc abducam domum.

Sor.

At enim nos, quarum res agitur, aliter auctores sumus.

nam aut olim, nisi tibi placebant, non datas oportuit,

aut nunc non aequomst abduci, pater, illisce apsentibus.

Ant.

75Vosne ego patiar cum mendicis nuptas me vivo viris?

Sor.

Placet ille meus mihi mendicus: suos rex reginae placet.

idem animust in paupertate qui olim in divitiis fuit:

Ant.
Vosne latrones et mendicos homines magni penditis?

Sor.

non tu me argento dedisti, opinor, nuptum, sed viro.

Ant.

80Quid illos exspectatis, quí abhinc iam abierunt triennium?

quin vos capitis condicionem ex pessuma primariam?

Pan.

Stultitiast, pater, venatum ducere invitas canes.

hostis est uxor, invita quae viro nuptum datur.

Ant.

Certumne est neutram vostrarum persequi imperium patris?

Pan.

85Persequimur, nam quo dedisti nuptum, abire nolumus.

Ant.

Bene valete. ibo atque amicis vostra consilia eloquar.

Pan.

Probiores credo arbitrabunt, si probis narraveris.

Ant.

Curate igitur familiarem rem ut potestis.

Pan.
Optume,

nunc places, quom recte monstras; nunc tibi auscultabimus.

90nunc, soror, abeamus intro.

Sor.
Ímmo intervisam domum.

si a viro tibi forte veniet nuntius, facito ut sciam.—

Pan.

Neque ego te celabo, neque tu me celassis quod scias.

eho, Crocotium, i, parasitum Gelasimum huc arcessito,

tecum adduce; nam illum ecastor mittere ad portum volo,

95si quae forte ex Asia navis heri aut hodie venerit.

nam dies totos apud pórtum servos unus assidet;

sed tamen volo intervisi. propera atque actutum redi.—