Seneca, De Ira
John W. Basore, Ed.

12. "Quid ergo ? " inquit, " vir bonus non irascitur, si caedi patrem suum viderit, si rapi matrem ? " Non irascetur, sed vindicabit, sed tuebitur. Quid autem times, ne parum magnus illi stimulus etiam sine ira pietas sit ? Aut dic eodem modo : " Quid ergo ? Cum videat secari patrem suum filiumve, vir bonus non flebit nec linquetur animo ? " Quae accidere feminis videmus, quotiens illas levis periculi suspicio perculit. [2] Officia sua vir bonus exsequetur inconfusus, intrepidus ; et sic bono viro digna faciet, ut nihil faciat viro indignum. Pater caedetur, defendam ; caesus est, exsequar, quia oportet, non quia dolet. " Irascuntur boni viri pro suorum iniuriis. [3] " ¹ Cum hoc dicis, Theophraste, quaeris invidiam praeceptis fortioribus et relicto iudice ad coronam venis. Quia unusquisque in eiusmodi suorum casu irascitur, putas iudicaturos homines id fieri debere quod faciunt; fere enim iustum quisque affectum iudicat quem adgnoscit. [4] Sed idem faciunt, si calda non [p. 138] bene praebetur, si vitreum fractum est, si calceus luto sparsus est. Non pietas illam iram sed infirmitas movet, sicut pueris, qui tam parentibus amissis flebunt quam nucibus. [5] Irasci pro suis non est pii animi sed infirmi ; illud pulchrum dignumque, pro parentibus, liberis, amicis, civibus prodire defensorem ipso officio ducente, volentem, iudicantem, providentem, non impulsum et rabidum. Nullus enim affectus vindicandi cupidior est quam ira et ob id ipsum ad vindicandum inhabilis ; praerapida et amens, ut omnis fere cupiditas, ipsa sibi in id in quod properat opponitur. Itaque nec in pace nec in bello umquam bono fuit ; pacem enim similem belli efficit, in armis vero obliviscitur Martem esse communem venitque in alienam potestatem, dum in sua non est. [6] Deinde non ideo vitia in usum recipienda sunt, quia ali- quando aliquid effecerunt ; nam et febres quaedam genera valetudinis levant, nec ideo non ex toto illis caruisse melius est. Abominandum remedi genus est sanitatem debere morbo. Simili modo ira, etiam si aliquando ut venenum et praecipitatio et naufragium ex inopinato profuit, non ideo salutaris iudicanda est ; saepe enim saluti fuere pestifera.