De hystrice,
Audieram memorande tuas Stymphale volucres
spicula vulnifico quondam sparsisse volatu,
nec mihi credibilis ferratae fabula pinnae
visa diu. datur ecce fides et cognitus hystrix
5Herculeas adfirmat aves. Os longius illi
adsimulat porcum. mentitae cornua saetae
summa fronte rigent. oculis rubet igneus ardor,
parva sub hirsuto catuli vestigia dorso.
hanc tamen exiguam miro natura tueri
10praesidio dignata feram : stat corpore toto
silva minax, iaculisque rigens in proelia crescit
picturata seges ; quorum cute fixa tenaci [p. 182]
alba subit radix, alternantesque colorum
tincta vices, spatiis internigrantibus, exit
15in solidae speciem pinnae, tenuataque furtim
levis in extremum sese producit acumen.
Sed non haec acies ritu silvestris echini
fixa manet. crebris propugnat iactibus ultro
et longe sua membra tegit, tortumque per auras
20evolat excusso nativum missile tergo.
interdum fugiens Parthorum more sequentem
vulnerat ; interdum positis velut ordine castris
terrificum densa mucronum verberat unda
et consanguineis hastilibus asperat armos :
25militat omne ferae corpus vibrataque rauco
terga fragore sonant, stimulis accensa tubarum
agmina conlatis credas confligere signis :
tantus in angusto strepitus furit. additur armis
calliditas parcusque sui tumor iraque numquam
30prodiga telorum, caute contenta minari
nec nisi servandae iactus impendere vitae.
error abest : certum sollertia destinat ictum
nil spatio fallente modum, servatque tenorem
mota cutis doctique regit conamina nisus
35Quid labor humanus tantum ratione sagaci
proficit ? eripiunt trucibus Gortynia capris
cornua ; subiectis eadem lentescere cogunt
ignibus ; intendunt taurino viscere nervos ;
instruitur pinnis ferroque armatur harundo.
40ecce brevis propriis munitur bestia telis [p. 184]
externam nec quaerit opem ; fert omnia secum:
se pharetra, sese iaculo, sese utitur arcu.
unum animal cunctas bellorum possidet artes.
Quodsi omnis nostrae paulatim industria vitae
45fluxit ab exemplis, quidquid procul appetit hostem,
hine reor inventum, morem hinc traxisse Cydonas
bellandi Parthosque retro didicisse ferire
prima sagittiferae pecudis documenta secutos.
