epistola ad Vitorium Marcellum
Curre per Euboicos non segnis, cpistola, campos,
hac ingressa vias,1 qua nobilis Appia crescit
in latus et molles solidus premit agger harenas.
atque ubi Romuleas velox penetraveris arces,
5continuo dextras flavi pete Thybridis oras.
Lydia qua penitus stagnum navale coercet
ripa suburbanisque vadum praetexitur hortis,
illic egregium formaque animisque videbis
Marcellum et celso praesignem vertice nosces.
10cui primam solito vulgi de more salutem,
mox inclusa modis haec reddere verba memento: 2 3 4 [p. 230]
‘Iam terras volucremque polum fuga veris aquosi
laxat et Icariis caelum latratibus urit;
ardua iam densae rarescunt moenia Romae,
15hos Praeneste sacrum, nemus hos glaciale Dianae,
Algidus aut horrens aut Tuscula protegit umbra,
Tiburis hi lucos Anienaque 5 frigora captant.
te quoque clamosae quaenam plaga mitior urbi
subtrahit? aestivos quo decipis aere soles?
20quid? tuus ante omnis, tua cura potissima, Gallus,
nec non noster amor—dubium morumne probandus
ingeniine bonis—Latiis aestivat in oris
anne metalliferae repetit iam moenia Lunae
Tyrrhenasque domos? quod si tibi proximus haeret,
25non ego nunc vestro procul a sermone recedo;
certum est, inde sonus geminas mihi circuit aures,
sed tu, dum nimio possessa Hyperione flagrat
torva Cleonaei iuba sideris, exue curis
pectus et assiduo temet furare labori,
30et sontes operit pharetras arcumque retendit
Parthus et Eleis auriga laboribus actos
Alpheo permulcet equos et nostra fatescit
laxaturque chelys: vires instigat alitque
tempestiva quies, maior post otia virtus!
35talis cantata Briseide venit Achilles
acrior et positis erupit in Hectora plectris.
te quoque flammabit tacite repetita parumper
desidia et solitos 6 novus exultabis in actus,
certe iam Latiae non miscent iurgia leges, 7 8 [p. 232]
40et pacem piger annus habet messesque reversae
dimisere forum, nec iam tibi turba reorum
vestibulo querulique rogant exire clientes;
cessat centeni moderatrix iudicis hasta,
qua tibi sublimi iam nunc celeberrima fama
45eminet et iuvenis facundia praeterit annos.
felix curarum, cui non Heliconia cordi
serta nec imbelles Parnasi e vertice laurus,
sed viget ingenium et magnos accinctus in usus
fert animus quascumque vices: nos otia vitae
50solamur cantu ventosaque gaudia famae
quaerimus, en egomet somnum et geniale secutus
litus, ubi Ausonio se condidit hospita portu
Parthenope, tenues ignavo pollice chordas
pulso Maroneique sedens in margine templi
55sumo animum et magni tumidis adcanto magistri:
at tu, si longi cursum dabit Atropos aevi,
—detque, precor, Latiique ducis sic numina pergant,
quem tibi posthabito studium est coluisse Tonante,
quique tuos alio subtexit munere fasces
60et spatia obliquae mandat renovare Latinae!—
forsitan Ausonias ibis frenare cohortes
aut Rheni populos aut nigrae litora Thyles
aut Histrum servare datur metuendaque portae
limina Caspiacae. nee enim tibi sola potentis
65eloquii virtus: sunt membra accommoda bellis [p. 234]
quique gravem tarde 9 subeant thoraca lacerti:
seu campo pedes ire pares, est agmina supra
nutaturus apex; seu frena sonantia flectes,
serviet asper equus, nos facta aliena canendo
70vergimur in senium: propriis tu pulcher in armis
ipse canenda geres parvoque exempla parabis
magna Getae, dignos quem iam nunc belliger actus
poscit avus praestatque 10 domi novisse triumphos,
surge, agedum, iuvenemque, puer, deprende parentem,
75stemmate materno felix, virtute paterna.
iam te blanda sinu Tyrio sibi Gloria 11 felix
educat et cunctas gaudet spondere curules.’—
Haec ego Chalcidicis ad te, Marcelle, sonabam
litoribus, fractas ubi Vesvius erigit iras,
80aemula Trinacriis volvens incendia flammis.
mira fides! credetne virum ventura propago,
cum segetes iterum, cum iam haec deserta virebunt,
infra urbes populosque premi proavitaque fato 12
rura abiisse pari 13? necdum letale minari
85cessat apex. procul ista tuo sint fata Teati
nec Marrucinos agat haec insania montes.
Nunc si forte meis quae sint exordia musis
scire petis, iam Sidonios emensa labores
Thebais optato collegit carbasa portu
90Parnasique iugis silvaque Heliconide festis 14 15 16 17 18 [p. 236]
tura dedit flammis et virginis exta iuvencae
votiferaque meas suspendit ab arbore vittas.
nunc vacuos crines alio subit infula nexu:
Troia quidem magnusque mihi temptatur Achilles,
95sed vocat arcitenens alio pater armaque monstrat
Ausonii maiora ducis, trahit impetus illo
iam pridem retrahitque timor, stabuntne sub illa
mole umeri an magno vincetur pondere cervix?
dic, Marcelle, feram? fluctus an sueta minores
100nosse ratis nondum Ioniis credenda periclis?
Iamque vale et penitus voti tibi vatis honorem 19
corde exire veta; nec enim Tirynthius almae 20
parens 21 amicitiae; cedet tibi gloria fidi
Theseos, et lacerum qui circa moenia Troiae
105Priamiden caeso solacia traxit amico.
