P. Ovidius Naso, Ex Ponto
Arthur Leslie Wheeler, Ed.

---

Maxime, qui tanti mensuram nominis imples,
et geminas animi nobilitate genus,
qui nasci ut posses, quamvis cecidere trecenti,
non omnes Fabios abstulit una dies,
5forsitan haec a quo mittatur epistula quaeras,
quisque loquar tecum, certior esse velis,
ei mihi, quid faciam? vereor ne nomine lecto
durus et aversa cetera mente legas.
videris. ¹ audebo ² tibi me scripsisse fateri
10 ... ³
qui, cum me poena dignum graviore fuisse
confitear, possum vix graviora pati.
hostibus in mediis interque pericula versor,
tamquam cum patria pax sit adempta mihi:
15 qui, mortis saevo geminent ut vulnere causas,
omnia vipereo spicula felle linunt.
his eques instructus perterrita moenia lustrat
more lupi clausas circumeuntis oves:
et ⁴ semel intentus nervo levis arcus equino
20vincula semper habens inresoluta manet.
tecta rigent fixis veluti velata ⁵ sagittis,
portaque vix firma summovet arma sera. [p. 272]
adde loci faciem nec fronde nec arbore tecti, ⁶
et quod iners hiemi continuatur hiems.
25 hic me pugnantem cum frigore cumque sagittis
eumque meo fato quarta fatigat hiems,
fine carent lacrimae, nisi cum stupor obstitit illis:
et similis morti pectora torpor habet,
felicem Nioben, quamvis tot funera vidit,
30quae posuit sensum saxea facta malis!
vos quoque felices, quarum clamantia fratrem
cortice velavit populus ora novo!
ille ego sum, lignum qui non admittar in ullum:
ille ego sum, frustra qui lapis esse velim.
35 ipsa Medusa oculis veniat licet obvia nostris,
amittet vires ipsa Medusa suas.
vivimus ut numquam sensu careamus amaro,
et gravior longa fit mea poena mora.
sic inconsumptum Tityi semperque renascens
40non perit, ut possit saepe perire, iecur.
at, puto, cum requies medicinaque publica curae
somnus adest, solitis nox venit orba malis,
somnia me terrent veros imitantia casus,
et vigilant sensus in mea damna mei.
45 aut ego Sarmaticas videor vitare sagittas,
aut dare captivas ad fera vincla manus,
aut ubi decipior melioris imagine somni,
aspicio patriae tecta relicta meae.
et modo vobiscum, quos sum veneratus, amici,
50et modo cum cara coniuge multa loquor.
sic ubi percepta est brevis et non vera voluptas,
peior ab admonitu fit status iste boni.
sive dies igitur caput hoc miserabile cernit,
sive pruinosi Noctis aguntur equi, [p. 274]
55sic mea perpetuis liquefiunt ⁷ pectora curis,
ignibus admotis ut nova cera solet,
saepe precor mortem, mortem quoque deprecor idem,
ne mea Sarmaticum contegat ossa solum,
cum subit Augusti quae sit clementia, credo
60mollia naufragiis litora posse dari.
cum video quam sint mea fata tenacia, frangor,
spesque levis magno victa timore cadit,
nec tamen ulterius quicquam sperove precorve,
quam male mutato posse carere loco.
65 aut hoc, aut nihil est, pro me temptare modeste
gratia quod salvo vestra pudore queat.
suscipe, Romanae facundia, Maxime, linguae,
difficilis causae inite patrocinium.
est mala, confiteor, sed te bona fiet agente,
70lenia pro misera fac modo verba fuga.
nescit enim Caesar, quamvis deus omnia norit,
ultimus hic qua sit condicione locus,
magna tenent illud numen molimina rerum:
haec est caelesti pectore cura minor.
75nec vacat, in qua sint positi regione Tomitae,
quaerere, finitimo vix loca nota Getae,
aut quid Sauromatae faciant, quid Iazyges acres
cultaque Oresteae Taurica terra deae,
quaeque aliae gentes, ubi frigore constitit Hister,
80dura meant celeri terga per amnis equo.
maxima pars hominum nec te, pulcherrima, curat,
Roma, nec Ausonii militis arma timet,
dant illis animos arcus plenaeque pharetrae
quamque libet longis cursibus aptus equus,
85quodque sitim didicere diu tolerare famemque,
quodque sequens nullas hostis habebit aquas. [p. 276]
ira viri initis non me misisset in istam,
si satis haec illi nota fuisset humus.
nec me nec quemquam Romanum gaudet ab hoste,
90meque minus, vitam cui dabat ⁸ ipse, capi.
noluit, ut ⁹ poterat, minimo me perdere nutu.
nil opus est ullis in mea fata Getis,
sed neque, cur morerer, quicquam mihi comperit actum,
et minus infestus, quam fuit, esse potest.
95 tunc quoque nil fecit nisi quod facere ipse coegi:
paene etiam merito parcior ira meo est.
di faciant igitur, quorum iustissimus ipse est,
alma nihil maius Caesare terra ferat,
utque fuit ¹⁰ sub eo, sic sit sub Caesare terra, ¹¹
100perque manus huius tradita gentis eat.
at tu tam placido, quam nos quoque sensimus illum
iudice pro lacrimis ora resolve meis.
non petito ¹² ut bene sit, sed uti male tutius, utque
exilium saevo distet ab hoste meum,
105quamque dedere mihi praesentia numina vitam,
non adimat stricto squalidus ense Getes:
denique, si moriar, subeam pacatius arvum,
ossa nec a Scythica nostra premantur humo,
nec male compositos, ut scilicet exule dignum,
110Bistonii cineres ungula pulset equi,
et ne, si superest aliquis post funera sensus,
terreat et Manes Sarmatis umbra meos.
Caesaris haec animum poterant audita movere,
Maxime, movissent si tamen ante tuum.
115vox, precor, Augustas pro me tua molliat aures,
auxilio trepidis quae solet esse reis, [p. 278]
adsuetaque tibi doctae dulcedine linguae
aequandi superis pectora flecte viri.
non tibi Theromedon crudusque rogabitur Atreus,
120quique suis homines pabula fecit equis,
sed piger ad poenas princeps, ad praemia velox,
quique dolet, quotiens cogitur esse ferox,
qui vicit semper, victis ut parcere posset,
clausit et aeterna civica bella sera,
125multa metu poenae, poena ¹³ qui pauca coercet,
et iacit invita fulmina rara manu.
ergo tam placidas orator missus ad aures,
ut propior patriae sit fuga nostra roga.
ille ego sum, qui te colui, quem festa solebat
130inter convivas mensa videre tuos:
ille ego, qui duxi vestros Hymenaeon ad ignes,
et cecini fausto carmina digna toro,
cuius te solitum memini laudare libellos,
exceptis domino qui nocuere suo,
135cui tua nonnumquam miranti scripta legebas:
ille ego de vestra cui data nupta domo est.
hanc probat et primo dilectam semper ab aevo
est inter comites Marcia censa suas,
inque suis habuit matertera Caesaris ante:
140quarum iudicio siqua probata, proba est.
ipsa sua melior fama, laudantibus istis,
Claudia divina non eguisset ope.
nos quoque praeteritos sine labe peregimus annos:
proxima pars vitae transilienda meae. [p. 280]
145 sed de me ut sileam,¹⁴ coniunx mea sarcina vestra est:
non potes hanc salva dissimulare fide,
confugit haec ad vos, vestras amplectitur aras
—iure venit cultos ad sibi quisque deos—
flensque rogat, precibus lenito Caesare vestris,
150busta sui fiant ut propiora viri.