Orphei mors.
Carmine dum tali silvas animosque ferarumThreicius vates et saxa sequentia ducit,
ecce nurus Ciconum, tectae lymphata ferinis
pectora velleribus, tumuli de vertice cernunt
5Orphea percussis sociantem carmina nervis.
E quibus una, leves iactato crine per auras,
“en,” ait “en hic est nostri contemptor!” et hastam
vatis Apollinei vocalia misit in ora,
quae foliis praesuta notam sine vulnere fecit;
10alterius telum lapis est, qui missus in ipso
aere concentu victus vocisque lyraeque est
ac veluti supplex pro tam furialibus ausis
ante pedes iacuit. Sed enim temeraria crescunt
bella modusque abiit, insanaque regnat Erinys.
15Cunctaque tela forent cantu mollita, sed ingens
clamor et infracto Berecyntia tibia cornu
tympanaque et plausus et Bacchei ululatus
obstrepuere sono citharae: tum denique saxa
non exauditi rubuerunt sanguine vatis.
20Ac primum attonitas etiamnum voce canentis
innumeras volucres anguesque agmenque ferarum
Maenades, Orphei titulum, rapuere, theatri.
Inde cruentatis vertuntur in Orphea dextris
et coeunt ut aves, si quando luce vagantem
25noctis avem cernunt. Structoque utrimque theatro
ceu matutina cervus periturus harena
praeda canum est, vatemque petunt et fronde virentes
coniciunt thyrsos non haec in munera factos.
Hae glaebas, illae direptos arbore ramos,
30pars torquent silices. Neu desint tela furori,
forte boves presso subigebant vomere terram,
nec procul hinc multo fructum sudore parantes
dura lacertosi fodiebant arva coloni.
Agmine qui viso fugiunt operisque relinquunt
35arma sui, vacuosque iacent dispersa per agros
sarculaque rastrique graves longique ligones.
Quae postquam rapuere ferae cornuque minaci
divulsere boves, ad vatis fata recurrunt
Tendentemque manus et in illo tempore primum
40inrita dicentem nec quicquam voce moventem
sacrilegae perimunt. Perque os, pro Iuppiter! illud
auditum saxis intellectumque ferarum
sensibus in ventos anima exhalata recessit.
Te maestae volucres, Orpheu, te turba ferarum,
45te rigidi silices, tua carmina saepe secutae
fleverunt silvae, positis te frondibus arbor
tonsa comas luxit. Lacrimis quoque flumina dicunt
increvisse suis, obstrusaque carbasa pullo
naides et dryades passosque habuere capillos.
50Membra iacent diversa locis. Caput, Hebre, lyramque
excipis, et (mirum!) medio dum labitur amne,
flebile nescio quid queritur lyra, flebile lingua
murmurat exanimis, respondent flebile ripae.
Iamque mare invectae flumen populare relinquunt
55et Methymnaeae potiuntur litore Lesbi.
Hic ferus expositum peregrinis anguis harenis
os petit et sparsos stillanti rore capillos.
Tandem Phoebus adest morsusque inferre parantem
arcet et in lapidem rictus serpentis apertos
60congelat et patulos, ut erant, indurat hiatus.
Umbra subit terras et quae loca viderat ante,
cuncta recognoscit quaerensque per arva piorum
invenit Eurydicen cupidisque amplectitur ulnis.
Hic modo coniunctis spatiantur passibus ambo,
65nunc praecedentem sequitur, nunc praevius anteit
Eurydicenque suam iam tutus respicit Orpheus.
Non impune tamen scelus hoc sinit esse Lyaeus,
amissoque dolens sacrorum vate suorum
protinus in silvis matres Edonidas omnes,
70quae videre nefas, torta radice ligavit.
Quippe pedum digitos, in quantum est quaeque secuta,
traxit et in solidam detrusit acumina terram,
utque suum laqueis, quos callidus abdidit auceps,
crus ubi commisit volucris sensitque teneri,
75plangitur ac trepidans adstringit vincula motu:
sic, ut quaeque solo defixa cohaeserat harum,
exsternata fugam frustra temptabat; at illam
lenta tenet radix exsultantemque coercet,
dumque ubi sint digiti, dum pes ubi, quaerit, et ungues,
80adspicit in teretes lignum succedere suras,
et conata femur maerenti plangere dextra,
robora percussit: pectus quoque robora fiunt,
robora sunt umeri, porrectaque bracchia veros
esse putes ramos, et non fallere putando.
