Hypsipyle Iasoni
Lemnias Hypsipyle, Bacchi genus, Aesone natoDicit, et in verbis pars quta mentis erat:
Litora Thessaliae reduci tetigisse carina
Diceris auratae vellere dives ovis.
Gratulor incolumi, quantum sinis; hoc tamen ipsum
Debueram scripto certior esse tuo.
5Nam ne pacta tibi praeter mea regna redires,
Cum cuperes, ventos non habuisse potes;
Quamlibet adverso signatur epistula vento.
Hypsipyle missa digna salute fui.
Cur mihi fama prior de te quam littera venit:
10 Isse sacros Marti sub iuga panda boves,
Seminibus iactis segetes adolesse virorum
Inque necem dextra non eguisse tua,
Pervigilem spolium pecudis servasse draconem,
Rapta tamen forti vellera fulva manu?
15O ego, si possem timide credentibus ista
'Ipse mihi scripsit' dicere, quanta forem!
Quid queror officium lenti cessasse mariti?
Obsequium, maneo si tua, grande tuli!
Barbara narratur venisse venefica tecum,
20 In mihi promissi parte recepta tori.
Credula res amor est; utinam temeraria dicar
Criminibus falsis insimulasse virum!
Nuper ab Haemoniis hospes mihi Thessalus oris
Venit et, ut tactum vix bene limen erat,
25'Aesonides,' dixi, 'quid agit meus?' ille pudore
Haesit in opposita lumina fixus humo.
Protinus exilui tunicisque a pectore ruptis
'Vivit? an,' exclamo, 'me quoque fata vocant?'
'Vivit,' ait. timidum quod amat; iurare coegi.
30 Vix mihi teste deo credita vita tua est.
Utque animus rediit, tua facta requirere coepi.
Narrat aenipedes Martis arasse boves,
Vipereos dentes in humum pro semine iactos,
Et subito natos arma tulisse viros —
35Terrigenas populos civili Marte peremptos
Inplesse aetatis fata diurna suae.
Devictus serpens. iterum, si vivat Iason,
Quaerimus; alternant spesque timorque vicem.
Singula dum narrat, studio cursuque loquendi
40 Detegit ingenio vulnera nostra suo.
Heu! ubi pacta fides? ubi conubialia iura
Faxque sub arsuros dignior ire rogos?
Non ego sum furto tibi cognita; pronuba Iuno
Adfuit et sertis tempora vinctus Hymen.
45At mihi nec Iuno, nec Hymen, sed tristis Erinys
Praetulit infaustas sanguinolenta faces.
Quid mihi cum Minyis, quid cum Dodonide pinu?
Quid tibi cum patria, navita Tiphy, mea?
Non erat hic aries villo spectabilis aureo,
50 Nec senis Aeetae regia Lemnos erat.
Certa fui primo (sed me mala fata trahebant)
Hospita feminea pellere castra manu;
Lemniadesque viros, nimium quoque, vincere norunt.
Milite tam forti terra tuenda fuit!
55Urbe virum iuvi, tectoque animoque recepi!
Hic tibi bisque aestas bisque cucurrit hiemps.
Tertia messis erat, cum tu dare vela coactus
Inplesti lacrimis talia verba suis:
'Abstrahor, Hypsipyle; sed dent modo fata recursus,
60 Vir tuus hinc abeo, vir tibi semper ero.
Quod tamen e nobis gravida celatur in alvo,
Vivat, et eiusdem simus uterque parens!'
Hactenus, et lacrimis in falsa cadentibus ora
Cetera te memini non potuisse loqui.
65Ultimus e sociis sacram conscendis in Argo.
Illa volat; ventus concava vela tenet;
Caerula propulsae subducitur unda carinae;
Terra tibi, nobis adspiciuntur aquae.
In latus omne patens turris circumspicit undas;
70 Huc feror, et lacrimis osque sinusque madent.
Per lacrimas specto, cupidaeque faventia menti
Longius adsueto lumina nostra vident.
Adde preces castas inmixtaque vota timori —
Nunc quoque te salvo persoluenda mihi.
75Vota ego persolvam? votis Medea fruetur!
Cor dolet, atque ira mixtus abundat amor.
Dona feram templis, vivum quod Iasona perdo?
Hostia pro damnis concidat icta meis?
Non equidem secura fui semperque verebar,
80 Ne pater Argolica sumeret urbe nurum.
Argolidas timui — nocuit mihi barbara paelex!
Non expectata vulnus ab hoste tuli.
Nec facie meritisque placet, sed carmina novit
Diraque cantata pabula falce metit.
85Illa reluctantem cursu deducere lunam
Nititur et tenebris abdere solis equos;
Illa refrenat aquas obliquaque flumina sistit;
Illa loco silvas vivaque saxa movet.
Per tumulos errat passis discincta capillis
90 Certaque de tepidis colligit ossa rogis.
Devovet absentis simulacraque cerea figit,
Et miserum tenuis in iecur urget acus —
Et quae nescierim melius. male quaeritur herbis
Moribus et forma conciliandus amor.
95Hanc potes amplecti thalamoque relictus in uno
Inpavidus somno nocte silente frui?
Scilicet ut tauros, ita te iuga ferre coegit
Quaque feros anguis, te quoque mulcet ope.
Adde, quod adscribi factis procerumque tuisque
100 Sese avet, et titulo coniugis uxor obest.
Atque aliquis Peliae de partibus acta venenis
Inputat et populum, qui sibi credat, habet:
'Non haec Aesonides, sed Phasias Aeetine
Aurea Phrixeae terga revellit ovis.'
105Non probat Alcimede mater tua — consule matrem —
Non pater, a gelido cui venit axe nurus.
Illa sibi a Tanai Scythiaeque paludibus udae
Quaerat et a ripa Phasidos usque virum!
Mobilis Aesonide vernaque incertior aura,
110 Cur tua polliciti pondere verba carent?
Vir meus hinc ieras: cur non meus inde redisti?
Sim reducis coniunx, sicut euntis eram!
Si te nobilitas generosaque nomina tangunt —
En, ego Minoo nata Thoante feror!
115Bacchus avus; Bacchi coniunx redimita corona
Praeradiat stellis signa minora suis.
Dos tibi Lemnos erit, terra ingeniosa colenti;
Me quoque dotalis inter habere potes.
Nunc etiam peperi; gratare ambobus, Iason!
120 Dulce mihi gravidae fecerat auctor onus.
Felix in numero quoque sum prolemque gemellam,
Pignora Lucina bina favente dedi.
Si quaeris, cui sint similes, cognosceris illis.
Fallere non norunt; cetera patris habent.
125Legatos quos paene dedi pro matre ferendos;
Sed tenuit coeptas saeva noverca vias.
Medeam timui: plus est Medea noverca;
Medeae faciunt ad scelus omne manus.
Spargere quae fratris potuit lacerata per agros
130 Corpora, pignoribus parceret illa meis?
Hanc tamen o demens Colchisque ablate venenis,
Diceris Hypsipyles praeposuisse toro.
Turpiter illa virum cognovit adultera virgo;
Me tibi teque mihi taeda pudica dedit.
135Prodidit illa patrem; rapui de clade Thoanta.
Deseruit Colchos; me mea Lemnos habet.
Quid refert, scelerata piam si vincet et ipso
Crimine dotata est emeruitque virum?
Lemniadum facinus culpo, non miror, Iason;
140 Quamlibet ignavis iste dat arma dolor.
Dic age, si ventis, ut oportuit, actus iniquis
Intrasses portus tuque comesque meos,
Obviaque exissem fetu comitante gemello —
Hiscere nempe tibi terra roganda fuit! —
145Quo vultu natos, quo me, scelerate, videres?
Perfidiae pretio qua nece dignus eras?
Ipse quidem per me tutus sospesque fuisses —
Non quia tu dignus, sed quia mitis ego.
Paelicis ipsa meos inplessem sanguine vultus,
150 Quosque veneficiis abstulit illa suis!
Medeae Medea forem! quodsi quid ab alto
Iustus adest votis Iuppiter ille meis,
Quod gemit Hypsipyle, lecti quoque subnuba nostri
Maereat et leges sentiat ipsa suas;
155Utque ego destituor coniunx materque duorum,
A totidem natis orba sit illa viro!
Nec male parta diu teneat peiusque relinquat —
Exulet et toto quaerat in orbe fugam!
Quam fratri germana fuit miseroque parenti
160 Filia, tam natis, tam sit acerba viro!
Cum mare, cum terras consumpserit, aera temptet;
Erret inops, exspes, caede cruenta sua!
Haec ego, coniugio fraudata Thoantias oro.
Vivite, devoto nuptaque virque toro!
