Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
41. Fabio ob egregie perdomitam Etruriam continuatur consulatus; Decius collega datur. Valerius
praetor quartum creatus. consules partiti provincias:
Etruria Decio, Samnium Fabio evenit.
[2]
is profectus1 ad Nuceriam Alfaternam,
[3?]
cum pacem petentes, quod
uti ea cum daretur noluissent, aspernatus esset,2 oppugnando ad deditionem subegit.
[4]
cum Samnitibus acie dimicatum. haud magno certamine hostes
victi; neque eius pugnae memoria tradita foret, ni
Marsi eo primum proelio cum Romanis bellassent.
secuti Marsorum defectionem Paeligni eandem fortunam habuerunt.
[5]
Decio quoque, alteri consuli, secunda belli fortuna
erat. tarquiniensem metu subegerat frumentum
exercitui praebere atque indutias in quadraginta
annos petere.
[6]
volsiniensium castella aliquot vi
cepit; quaedam ex his diruit ne receptaculo hostibus
essent; circumferendoque passim bello tantum
[p. 326]
terrorem sui fecit ut nomen omne Etruscum foedus ab3 consule peteret.
[7]
ac de eo quidem nihil impetratum;
indutiae annuae datae. stipendium exercitu Romano
ab hoste in eum annum pensum et binae tunicae in
militem exactae; ea merces indutiarum fuit.
[8]
tranquillas res iam in4 Etruscis turbavit repentina defectio Umbrorum, gentis integrae a cladibus belli,
nisi quod transitum exercitus ager senserat.
[9]
ii concitata omni iuventute sua et magna parte Etruscorum
ad rebellionem compulsa tantum exercitum fecerant
ut relicto post se in Etruria Decio ad oppugnandam
inde Romam ituros, magnifice de se ac contemptim
de Romanis loquentes, iactarent.
[10]
quod inceptum
eorum ubi ad Decium consulem perlatum est, ad
urbem ex Etruria magnis itineribus pergit et in agro
Pupiniensi ad famam intentus hostium consedit.
[11]
nec Romae spernebatur Umbrorum bellum, et ipsae
minae metum fecerant expertis Gallica clade quam
intutam urbem incolerent.
[12]
itaque legati ad Fabium
consulem missi sunt, ut si quid laxamenti a bello
Samnitium esset, in Umbriam propere exercitum
duceret.
[13]
dicto paruit consul magnisque itineribus
ad Mevaniam, ubi tum copiae Umbrorum erant,
perrexit.
[14]
repens adventus consulis, quem procul Umbria in
Samnio bello alio occupatum crediderant, ita exterruit Umbros ut alii recedendum ad urbes munitas,
[p. 328]
quidam omittendum bellum censerent;
[15]
plaga una5 —Materinam ipsi appellant—non continuit modo
ceteros in armis sed confestim ad certamen egit.
castra vallantem Fabium adorti sunt.
[16]
quos ubi
effusos ruere in munimenta consul vidit, revocatos
milites ab opere, prout loci natura tempusque patiebatur, ita instruxit; cohortatusque praedicatione vera
qua in Tuscis, qua in Samnio partorum decorum
exiguam appendicem Etrusci belli conficere iubet et
vocis impiae poenas expetere, qua se urbem Romanam
oppugnaturos minati sint.6
[17]
haec tanta sunt alacritate militum audita ut clamor sua sponte ortus loquentem interpellaverit ducem. ante imperium, deinde concentu7 tubarum ac cornuum cursu effuso in hostem feruntur.
[18]
non tamquam in viros aut armatos incurrunt; mirabilia dictu, signa primo eripi coepta signiferis, deinde ipsi signiferi trahi ad consulem,
armatique milites ex acie in aciem transferri, et
sicubi est certamen, scutis magis quam gladiis geritur
res; umbonibus incussaque ala sternuntur hostes.
[19]
plus capitur hominum quam caeditur, atque una vox
ponere arma iubentium per totam fertur aciem.
[20]
itaque inter ipsum certamen facta deditio est a
primis auctoribus belli. postero insequentibusque
[p. 330]
diebus et ceteri Umbrorum populi deduntur;8 Ocriculani sponsione in amicitiam accepti.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.