Hide browse bar
Your current position in the text is marked in blue. Click anywhere in the
line to jump to another position:
Search the Perseus Catalog for:
Table of Contents:
Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
26. eodem anno prodito hostibus Romano
praesidio Luceria Samnitium facta.
[
2]
nec diu proditoribus impunita res fuit:
haud procul inde exercitus Romanos erat,
cuius primo impetu urbs sita
in plano capitur.
Lucerini ac Samnites ad internecionem caesi;
[
3]
eoque ira processit ut Romae
quoque,
cum de colonis mittendis Luceriam consuleretur senatus,
multi delendam urbem censerent.
[
4]
praeter odium,
quod exsecrabile in bis captos erat,
longinquitas quoque abhorrere a relegandis tam
procul ab domo civibus inter tam infestas gentes
cogebat.
[
5]
vicit tamen sententia ut mitterentur coloni.
duo milia et quingenti missi.
eodem anno,
cum omnia infida Romanis essent,
Capuae quoque occultae principum coniurationes
factae.
[
6]
de quibus cum ad senatum relatum esset,
haudquaquam neglecta res:
quaestiones decretae
dictatoremque quaestionibus exercendis dici placuit.
[p. 262]
C.
Maenius dictus;
is M.
Folium magistrum equitum1 dixit.
ingens erat magistratus eius terror.
itaque,
sive is timor seu conscientia fuit,
2 Calavios3 Ovium4 Noviumque—
ea capita coniurationis fuerant—
priusquam nominarentur apud dictatorem,
mors haud dubie ab ipsis conscita iudicio subtraxit.
[
8]
deinde ut quaestioni Campanae materia decessit,
versa Romam interpretando res:
non nominatim
qui Capuae sed in universum qui usquam coissent
coniurassentve adversus rem publicam quaeri senatum iussisse;
[
9]
et coitiones honorum adipiscendorum
causa factas adversus rem publicam esse.
latiorque
et re et personis quaestio fieri haud abnuente dictatore sine fine ulla quaestionis suae ius esse.
[
10]
postulabantur ergo nobiles homines appellantibusque
tribunos nemo erat auxilio quin nomina reciperentur.
[
11]
inde nobilitas,
nec ii5 modo in quos crimen intendebatur sed universi,
simul negare nobilium id crimen esse,
quibus,
si nulla obstetur fraude,
pateat via ad honorem,
sed hominum novorum;
[
12]
ipsos adeo dictatorem magistrumque equitum reos magis quam quaesitores idoneos eius criminis esse intellecturosque ita id esse,
simul magistratu abissent.
[
13]
tum enimvero Maenius,
iam famae magis quam
imperii memor,
progressus in contionem6 ita verba fecit:
[
14]
“
et omnes ante actae vitae vos conscios habeo,
[p. 264]
Quirites,
et hic ipse honos delatus ad me testis est7 innocentiae meae;
neque enim,
quod saepe alias,
quia ita tempora postulabant rei publicae,
qui bello
clarissimus esset,
sed qui maxime procul ab his
coitionibus vitam egisset,
dictator deligendus exercendis quaestionibus fuit.
[
15]
sed quoniam quidam nobiles homines—
qua de causa vos existimare quam
me pro magistratu quicquam incompertum dicere
[
16?]
melius est—
primum ipsas expugnare quaestiones
omni ope adnisi sunt,
dein postquam ad id parum
potentes erant,
ne causam dicerent,
in praesidia
adversariorum,
appellationem et tribunicium auxilium,
patricii confugerunt;
[
17]
postremo repulsi inde
adeo omnia tutiora quam ut innocentiam suam
purgarent visa—
in nos inruerunt et privatis dictatorem poscere reum verecundiae non fuit;
[
18]
—
ut
omnes di hominesque sciant ab illis etiam quae
non possint temptari ne rationem vitae reddant,
me
obviam ire crimini et offerre me inimicis reum,
dictatura me abdico.
[
19]
vos quaeso,
consules,
si vobis
datum ab senatu negotium fuerit,
in me primum et
hunc M.
Folium quaestiones exerceatis,
ut appareat
innocentia nostra nos non maiestate honoris tutos
a criminationibus istis esse.”
[
20]
abdicat inde se dictatura et post eum confestim Folius magisterio
[p. 266]
equitum;
primique apud consules—
iis enim ab senatu8 mandata res est—
rei facti adversus nobilium testimonia egregie absolvuntur.
[
21]
Publilius etiam Philo multiplicatis summis honoribus post res tot domi belloque gestas,
ceterum invisus nobilitati,
causam
dixit absolutusque est.
[
22]
nec diutius,
ut fit,
quam
dum recens erat quaestio per clara nomina reorum
viguit;
inde labi coepit ad viliora capita,
donec
coitionibus factionibusque adversus quas comparata
erat oppressa est.