Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 8
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

24. eodem anno Alexandream in Aegypto¹ proditum conditam, Alexandrumque Epiri regem ab exsule Lucano interfectum sortes Dodonaei iouis eventu adfirmasse. [2] accito ab Tarentinis in Italiam data dictio erat, caveret Acherusiam aquam Pandosiamque urbem: ibi fatis eius terminum dari. [3] eoque ocius transmisit in Italiam ut quam maxime procul abesset urbe Pandosia in Epiro et Acheronte amni, quem ex Molosside fluentem in Stagna Inferna² accipit Thesprotius sinus. [4] ceterum ut³ ferme fugiendo in media fata ruitur, cum saepe Bruttias [p. 94] Lucanasque legiones fudisset, Heracleam⁴ Tarentinorum coloniam ex Lucanis, Sipontum Apulorum, Consentiamque⁵ Bruttiorum ac Terinam,⁶ alias inde Messapiorum⁷ ac Lucanorum cepisset urbes et trecentas familias illustres in Epirum, quas obsidum numero haberet, [5?] misisset, haud procul Pandosia urbe, imminente Lucanis ac Bruttiis finibus, tres tumulos aliquantum inter se distantes insedit, ex quibus incursiones in omnem partem agri hostilis faceret; [6] et ducentos ferme Lucanorum exsules circa se pro fidis habebat, ut pleraque eius generis ingenia sunt, cum fortuna mutabilem gerentes fidem.

[7] imbres continui campis omnibus inundatis⁸ cum interclusissent trifariam exercitum a mutuo inter se auxilio, duo praesidia, quae sine rege erant, improviso hostium adventu opprimuntur; deletisque eis ad ipsius obsidionem omnes conversi. [8] inde ab Lucanis exsulibus ad suos nuntii missi sunt, pactoque reditu promissum est regem aut vivum aut mortuum in potestatem daturos. [9] ceterum cum delectis ipse egregium facinus ausus per medios erumpit hostes, et ducem Lucanorum comminus congressum obtruncat; [10] contrahensque suos ex fuga palatos pervenit ad amnem, ruinis recentibus pontis, quem vis aquae abstulerat, indicantem iter. [11] quem cum incerto [p. 96] vado transiret agmen, fessus metu ac labore miles,⁹ increpans nomen abominandum fluminis, “iure Acheros vocaris” inquit. quod ubi ad aures accidit regis, adiecit extemplo animum fatis suis substititque, dubius an transiret. [12] tum Sotimus, minister ex regiis pueris, quid in tanto discrimine periculi cunctaretur interrogans, indicat Lucanos insidiis quaerere locum. [13] quos¹⁰ ubi respexit rex procul grege facto venientes, stringit gladium, et per medium amnem transmittit equum; iamque in vadum egressum eminus veruto Lucanus exsul transfigit. [14] lapsum inde cum inhaerente telo corpus exanime detulit amnis in hostium praesidia. ibi foeda laceratio corporis facta. namque praeciso medio partem Consentiam misere, pars ipsis retenta ad ludibrium. quae cum iaculis saxisque procul incesseretur, [15?] mulier una ultra humanarum irarum fidem saevienti turbae immixta, ut parumper sustinerent precata, flens ait virum sibi liberosque captos apud hostes esse; sperare corpore regio utcumque mulcato se suos redempturam. [16] is finis lacerationi fuit, sepultumque Consentiae quod membrorum reliquum fuit cura mulieris unius, ossaque Metapontum ad hostes remissa, [17] inde Epirum devecta ad Cleopatram uxorem [p. 98] sororemque Olympiadem, quarum mater magni¹¹ Alexandri altera, soror altera fuit. [18] haec de Alexandri Epirensis tristi eventu, quamquam Romano bello fortuna eum abstinuit, tamen, quia in Italia bella gessit, paucis dixisse satis sit.