Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
34. ceterum hoc gaudium magna prope clade
in Samnio foedatum est. nam ab Saticula1 profectus Cornelius consul exercitum incaute in saltum cava
valle pervium circaque insessum ab hoste induxit
[2?]
nec prius quam recipi tuto signa non poterant imminentem capiti hostem vidit.
[3]
dum id morae Samnitibus est, quoad totum in vallem infimam demitteret agmen, P. Decius tribunus militum conspicit
unum editum in saltu collem, imminentem hostium
[p. 478]
castris, aditu arduum impedito agmini, expeditis haud2 difficilem.
[4]
itaque consuli territo animi “ Videsne tu ” inquit, “A. Corneli, cacumen illud supra hostem?
arx illa est spei salutisque nostrae, si earn, quoniam
caeci reliquere Samnites, impigre capimus.
[5]
ne tu
mihi plus quam unius legionis principes hastatosque
dederis; cum quibus ubi evasero in summum, perge
hinc omni liber metu, teque et exercitum serva;
neque enim moveri hostis, subiectus nobis ad omnes
ictus, sine sua: pernicie poterit.
[6]
nos deinde aut
fortuna populi Romani aut nostra virtus expediet.”
[7]
conlaudatus ab consule accepto praesidio vadit occultus per saltum; nec prius ab hoste est visus quam loco
quem petebat appropinquavit.
[8]
inde admiratione
paventibus cunctis cum omnium in se vertisset
oculos, et spatium consuli dedit ad subducendum
agmen in aequiorem locum et ipse in summo constitit vertice.
[9]
Samnites dum huc illuc signa vertunt
utriusque rei amissa occasione neque insequi consulem nisi per eandem vallem, in qua paulo ante
subiectum eum telis suis habuerant, possunt, nec
erigere agmen in captum super se ab Decio tumulum;
[10]
sed cum ira in hos magis, qui fortunam gerendae
rei eripuerant, tum propinquitas loci atque ipsa
[p. 480]
paucitas incitat;
[11]
et nunc circumdare undique collem3 armatis volunt, ut a consule Decium intercludant, nunc viam patefacere, ut degressos in vallem adoriantur. incertos quid agerent nox oppressit.
[12]
Decium primum4 spes tenuit cum subeuntibus in adversum collem ex superiore loco se pugnaturum;
deinde admiratio incessit quod nec pugnam inirent
nec, si ab eo consilio iniquitate loci deterrerentur,
opere se valloque circumdarent.
[13]
tum centurionibus
ad se vocatis: “quaenam illa inscitia belli ac pigritia
est, aut quonam modo isti ex Sidicinis Campanisque
victoriam pepererunt? huc atque illuc signa moveri ac modo in unum conferri modo educi5 videtis; opus quidem incipit nemo, cum iam circumdati vallo potuerimus esse.
[14]
tum vero nos similes istorum
simus, si diutius hic moremur quam commodum sit.
agitedum, ite mecum ut, dum lucis aliquid superest,
quibus locis praesidia ponant, qua pateat hinc exitus,
exploremus.”
[15]
haec omnia sagulo gregali amictus
centurionibus item manipularium militum habitu
ductis,6 ne ducem circumire hostes notarent, perlustravit.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.