Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
39.
'si aut collegam, id quod mallem, tui
similem, L. Aemili, haberes aut tu collegae tui esses
similis, supervacanea esset oratio mea;
[2]
nam et duo
boni consules etiam me indicente omnia e re publica
fideque vestra faceretis et mali nec mea verba auribus
vestris nec consilia animis acciperetis.
[3]
nunc et collegam
tuum et te talem virum intuenti mihi tecum omnis
oratio est, quem video nequiquam et virum bonum et
civem fore, si altera parte claudente re publica malis
consiliis idem ac bonis iuris et potestatis erit.
[4]
erras
enim, L. Paule, si tibi minus certaminis cum C. Terentio
quam cum Hannibale futurum censes; nescio an infestior
hic adversarius quam ille hostis maneat te,
[5]
cum tu
cum illo in acie tantum, cum hoc omnibus locis ac
temporibus sis certaturus, et adversus Hannibalem
legionesque eius tuis equitibus ac peditibus pugnandum
tibi sit, Varro dux tuis militibus te sit oppugnaturus.
ominis etiam tibi causa absit C. Flamini memoria.
[6]
tamen ille consul demum et in provincia et ad exercitum coepit furere; hic, priusquam peteret consulatum,
deinde in petendo consulatu, nunc quoque consul, priusquam castra videat aut hostem, insanit.
[7]
et qui tantas
iam nunc procellas proelia atque acies iactando inter
togatos ciet, quid inter armatam iuventutem censes
facturum et ubi extemplo res verba sequitur?
[8]
atqui
[p. 101]
si, quod facturum se denuntiat, extemplo pugnaverit,
aut ego rem militarem, belli hoc genus, hostem hunc
ignoro aut nobilior alius Trasumenno locus nostris
cladibus erit.
[9]
nec gloriandi tempus adversus unum
est, et ego contemnendo potius quam adpetendo gloriam modum excesserim; sed ita res se habet: una
ratio belli gerendi adversus Hannibalem est, qua ego
gessi.
[10]
nec eventus modo hoc docet—stultorum iste
magister est—; sed eadem ratio, quae fuit, futura,
donec res eaedem manebunt, inmutabilis est.
[11]
in Italia
bellum gerimus, in sede ac solo nostro; omnia circa
plena civium ac sociorum sunt; armis viris equis
commeatibus iuvant iuvabuntque:
[12]
id iam fidei documentum in adversis rebus nostris dederunt; meliores
prudentiores constantiores nos tempus diesque facit;
Hannibal contra in aliena,
[13]
in hostili est terra, inter
omnia inimica infestaque, procul ab domo, ab patria;
neque illi terra neque mari est pax; nullae eum urbes
accipiunt, nulla moenia;
[14]
nihil usquam sui videt; in
diem rapto vivit; partem vix tertiam exercitus eius
habet, quem Hiberum amnem traiecit; plures fame
quam ferro absumpti, nec his paucis iam victus suppeditat.
[15]
dubitas ergo, quin sedendo superaturi simus
eum, qui senescat in dies, non commeatus, non supplementum, non pecuniam habeat?
[16]
quam diu pro Gereoni,
castelli Apuliae inopis, tanquam pro Carthaginis moenibus sedet? sed ne adversus te quidem de me gloriabor:
Servilius atque Atilius,
[17]
proximi consules, vide quem
ad modum eum ludificati sint. haec una salutis est
via, L. Paule, quam difficilem infestamque cives tibi
magis quam hostes facient.
[18]
idem enim tui quod
hostium milites volent, idem Varro consul Romanus
quod Hannibal Poenus imperator cupiet. duobus ducibus unus resistas oportet. resistes autem, si adversus
famam rumoresque hominum satis firmus steteris, si
te neque collegae vana gloria neque tua falsa infamia
moverit.
[19]
veritatem laborare nimis saepe aiunt, extingui
[p. 102]
numquam: vanam gloriam qui spreverit, veram habebit
sine,
[20]
timidum pro cauto, tardum pro considerate, inbellem pro perito belli vocent. malo, te sapiens hostis
metuat, quam stulti cives laudent. omnia audentem
contemnet Hannibal, nihil temere agentem metuet
nec ego,
[21]
ut nihil agatur, moneo, sed ut agentem te
ratio ducat, non fortuna; tuae potestatis semper tu
tuaque omnia sint; armatus intentusque sis; neque
occasioni tuae desis neque suam occasionem hosti des.
omnia non properanti clara certaque erunt;
[22]
festinatio
inprovida est et caeca.'
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.