Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 22
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

43. Hannibal, postquam motos magis inconsulte Romanos quam ad ultimum temere evectos vidit, nequiquam detecta fraude in castra rediit. [2] ibi plures dies propter inopiam frumenti manere nequit, novaque consilia in dies non apud milites solum mixtos ex conluvione omnium gentium, sed etiam apud ducem ipsum oriebantur. [3] nam cum initio fremitus, deinde aperta vociferatio fuisset exposcentium stipendium debitum querentiumque annonam primo, postremo famem; et mercennarios milites, [4?] maxime Hispani generis, de transitione cepisse consilium fana esset; ipse etiam interdum Hannibal de fuga in Galliam dicitur agitasse, ita ut relicto peditatu omni cum equitibus se proriperet. [5] cum haec consilia atque hic habitus animorum esset in castris, movere inde statuit in calidiora atque eo maturiora messibus Apuliae loca, simul quod, quo¹ longius ab hoste recessisset transfugia impeditiora [p. 344] levibus ingeniis essent. [6] profectus est nocte ignibus² similiter factis tabernaculisque paucis in speciem relictis, ut insidiarum par priori metus contineret Romanos.

[7] sed per eundem Lucanum Statilium omnibus ultra castra transque montes exploratis cum relatum esset visum procul hostium agmen, tum de sequendo eo³ consilia agitari coepta. [8] cum utriusque consulis eadem quae ante semper fuisset⁴ sententia, ceterum Varroni fere omnes, Paulo nemo praeter Servilium prioris anni consulem adsentiretur, [9?] ex maioris⁵ partis sententia ad nobilitandas clade Romana Cannas urgente fato profecti sunt. [10] prope eum vicum Hannibal castra posuerat aversa a Volturno vento, qui campis torridis siccitate nubes pulveris vehit. [11] id cum ipsis castris percommodum fuit, tum salutare praecipue futurum erat, cum aciem dirigerent, ipsi [p. 346] aversi, terga tantum adflante vento, in occaecatum⁶ pulvere offuso⁷ hostem pugnaturi.