Titus Livius (Livy), The History of Rome, Book 2
Benjamin Oliver Foster, Ph.D., Ed.

56. Voleronem amplexa favore plebs proximis¹ comitiis tribunum plebi creat in eum annum qui L. Pinarium P. Furium consules habuit. [2] contraque omnium opinionem, qui eum vexandis prioris anni consulibus permissurum tribunatum credebant, post publicam causam privato dolore habito, ne verbo quidem violatis consulibus, rogationem tulit ad populum ut plebeii magistratus tributis comitiis fierent. [3] haud parva res sub titulo prima specie minime [p. 408] atroci ferebatur, sed quae patriciis omnem² potestatem per clientium suffragia creandi quos vellent tribunos auferret. [4] huic actioni gratissimae plebi cum summa vi resisterent patres nec, quae una vis ad resistendum erat, ut intercederet aliquis ex collegio, auctoritate aut consulum aut principum adduci posset, res tamen suo ipsa molimine gravis certaminibus in annum extrahitur. [5] plebs Voleronem tribunum reficit: patres, ad ultimum dimicationis rati rem venturam, Ap. Claudium Appi filium, iam inde a paternis certaminibus invisum infestumque plebi, consulem faciunt. collega ei T. Quinctius datur.

[6] principio statim anni nihil prius quam de lege agebatur. sed ut inventor legis Volero, sic Laetorius collega eius auctor cum recentior tum acrior erat. [7] ferocem faciebat belli gloria ingens, quod aetatis eius haud quisquam manu promptior erat. is, cum Volero nihil praeterquam de lege loqueretur, insectatione abstinens consulum, ipse accusationem³ Appi familiaeque superbissimae ac crudelissimae in plebem Romanam exorsus, [8?] cum a patribus non consulem, sed carnificem ad vexandam et lacerandam plebem creatum esse contenderet, rudis in militari homine lingua non suppetebat libertati animoque. [9] itaque deficiente oratione, “quando quidem non [p. 410] tam⁴ facile loquor,” inquit, “Quirites, quam quod⁵ locutus sum praesto, crastino die adeste. ego hic aut in conspectu vestro moriar aut perferam legem.” occupant tribuni templum postero die; [10] consules nobilitasque ad impediendam legem in contione consistunt. summoveri Laetorius iubet, praeterquam qui suffragium ineant. [11] adulescentes nobiles stabant nihil cedentes viatori. tum ex his prendi quosdam Laetorius iubet. Consul Appius negare ius esse tribuno in quemquam nisi in plebeium; non enim populi sed plebis eum magistratum esse; [12] nec illum ipsum⁶ summovere pro imperio posse more maiorum, quia ita dicatur: “si vobis videtur, discedite, Quirites.” facile⁷ contemptim de iure disserendo perturbare Laetorium poterat. [13] ardens igitur ira tribunus viatorem mittit ad consulem, consul lictorem ad tribunum, privatum esse clamitans, sine imperio, sine magistratu; [14] violatusque esset tribunus, ni et contio omnis atrox coorta pro tribuno in consulem esset, et concursus hominum in forum ex tota urbe concitatae multitudinis fieret. sustinebat tamen Appius pertinacia tantam tempestatem; [15] certatumque haud incruento proelio foret, ni Quinctius, consul alter, consularibus negotio dato ut collegam vi, si aliter non [p. 412] possent, de foro abducerent, ipse nunc plebem⁸ saevientem precibus lenisset, nunc orasset tribunos ut concilium dimitterent: [16] darent irae spatium; non vim suam illis tempus adempturum, sed consilium viribus additurum, et patres in populi et consulem in patrum fore potestate.