Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
7. priori1 Remo augurium venisse fertur, sex vultures, iamque nuntiato augurio cum duplex numerus Romulo se
ostendisset, utrumque regem sua multitudo consalutaverat:
[2]
tempore illi praecepto, at hi numero avium
regnum trahebant. inde cum altercatione congressi
certamine irarum ad caedem vertuntur; ibi in turba
ictus Remus cecidit. vulgatior fama est ludibrio
fratris Remum novos transiluisse muros; inde ab
irato Romulo, cum verbis quoque increpitans adiecisset “sic deinde, quicumque alius transiliet moenia
mea,” interfectum.
[3]
ita solus potitus imperio Romulus; condita urbs conditoris nomine appellata.
[p. 26]
Palatium primum, in quo ipse erat educatus,2 muniit. Sacra diis aliis Albano ritu, Graeco Herculi, ut
ab Euandro instituta erant, facit.
[4]
Herculem in ea
loca Geryone interempto boves mira specie abegisse
memorant ac prope Tiberim fluvium, qua prae se
armentum agens nando traiecerat, loco herbido, ut
quiete et pabulo laeto reficeret boves, et ipsum
fessum via procubuisse.
[5]
ibi cum eum cibo vinoque
gravatum sopor oppressisset, pastor accola eius loci,
nomine Cacus, ferox viribus, captus pulchritudine
boum cum avertere eam praedam vellet, quia si
agendo armentum in speluncam compulisset ipsa
vestigia quaerentem dominum eo deductura erant,
aversos boves, eximium quemque pulchritudine,
caudis in speluncam traxit.
[6]
Hercules ad primam
auroram somno excitus cum gregem perlustrasset
oculis et partem abesse numero sensisset, pergit ad
proximam speluncam, si forte eo vestigia ferrent.
quae ubi omnia foras versa vidit nec in partem
aliam ferre, confusus atque incertus animi ex loco
infesto agere porro armentum occepit. inde cum
actae boves quaedam ad desiderium,
[7?]
ut fit, relictarum
mugissent, reddita inclusarum ex spelunca boum vox
Herculem convertit. quem cum vadentem ad
[p. 28]
speluncam Cacus vi prohibere conatus esset, ictus clava3 fidem pastorum nequiquam invocans morte occubuit.
[8]
Euander tum ea profugus ex Peloponneso auctoritate
magis quam imperio regebat loca, venerabilis vir
miraculo litterarum, rei novae inter rudes artium
homines, venerabilior divinitate credita Carmentae
matris, quam fatiloquam ante Sibyllae in Italiam
adventum miratae eae gentes fuerant.
[9]
is tum
Euander concursu pastorum trepidantium circa advenam manifestae reum caedis excitus postquam
facinus facinorisque causam audivit, habitum formamque viri aliquantum ampliorem augustioremque
humana intuens, rogitat qui vir esset.
[10]
ubi nomen
patremque ac patriam accepit, “iove nate, Hercules,
salve,” inquit; “te mihi mater, veridica interpres
deum, aucturum caelestium numerum cecinit tibique
aram hic dicatum iri quam opulentissima olim in
terris gens maximam vocet tuoque ritu colat.
[11]
” dextra Hercules data accipere se omen impleturumque
fata ara condita ac dicata ait.
[12]
ibi tum primum bove
eximia capta de grege sacrum Herculi' adhibitis ad
ministerium dapemque4 Potitiis ac Pinariis, quae tum familiae maxime inclitae ea loca incolebant,
[p. 30]
factum.
[13]
forte ita evenit, ut Potitii ad tempus praesto5 essent iisque exta apponerentur, Pinarii extis adesis ad ceteram venirent dapem. inde institutum mansit, donec Pinarium genus fuit, ne extis eorum sollemnium6 vescerentur.
[14]
Potitii ab Euandro edocti antistites sacri eius per multas aetates fuerunt, donec tradito servis publicis sollemni familiae ministerio genus omne Potitiorum interiit.
[15]
haec tum sacra Romulus una ex omnibus peregrina suscepit, iam
tum inmortalitatis virtute partae,7 ad quam eum sua fata ducebant, fautor.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.