Click on a word to bring up parses, dictionary entries, and frequency statistics
Iugerum agri pinguis plerumque modios tritici quattuor, mediocris quinque postulat; adorei modios novem, si est laetum solum, si mediocre, decem desiderat. Nam quamvis de mensura minus auctoribus convenit, hanc tamen videri commodissimam docuit noster usus; quem si quis sequi recusat, utatur praeceptis eorum, qui uberem campum in singula iugera tritici, quibus 1 et adorei, octo modiis obserere praecipiunt atque hac portione mediocribus agris [2] semina praebenda censent. Nobis ne istam quidem, quam praediximus, mensuram semper placet servari, quod eam variat aut loci aut temporis aut caeli conditio; loci, cum vel in campis vel collibus frumentum seritur atque his vel pinguibus vel mediocribus vel macris; temporis, cum autumno aut etiam ingruente hieme frumenta iacimus, nam prima sementis rarius serere permittit, novissima spissius postulat; caeli, cum aut pluvium aut siccum est, nam illud idem quod prima sementis, hoc quod ultima [3] desiderat. Omne autem frumentum maxime campo patente et ad solem prono apricoque et soluto laetatur; collis enim quamvis granum robustius aliquanto, minus tamen tritici reddit. Densa cretosaque et uliginosa humus siliginem et far adoreum non incommode alit.Hordeum nisi solutum et siccum [4] locum non patitur. Atque illa vicibus annorum requietum agitatumque alternis et quam laetissimum 1 [p. 146] volunt arvum; hoc nullam mediocritatem postulat, nam vel pinguissima vel macerrima humo iacitur. Illa post continuos imbris, si necessitas exigat, quamvis adhuc limoso et madente solo sparseris, iniuriam sustinent; hoc si lutoso commiseris, emoritur. [5] Siliginis autem vel tritici, si mediocriter cretosus uliginosusve ager est, etiam paulo plus quam, ut prius iam dixi, quinque modiis ad sationem opus est. At si siccus et resolutus locus idemque vel pinguis vel exilis est, quattuor; quoniam et e contrario macer tantundem seminis poscit, nam nisi rare [6] conseritur, vanam et minutam spicam facit. At ubi ex uno semine pluribus culmis fructificavit, 2etiam ex rara segete densam facit. Inter cetera quoque non ignorare debemus quinta parte seminis amplius occupari 3agrum consitum arbusto quam vacuum et apertum. Atque adhuc de satione autumnali loquimur; hanc [7] enim potissimam ducimus. Sed est altera, cum cogit necessitas: semestrem 4vocant agricolae.. Ea locis praegelidis ac nivosis, ubi aestas est umida et sine vaporibus, recte committitur, ceteris admodum raro respondet. Quam tamen ipsam celeriter et utique ante aequinoctium vernum conveniet peragere; si vero locorum et caeli conditio patietur, quanto [8] maturius severimus, commodius 5proveniet. Neque enim est ullum, sicut multi crediderunt, natura 6 7 8 9 [p. 148] trimestre semen, quippe idem iactum autumno melius respondet. Sed 10sunt nihilo minus quaedam aliis potiora, quae sustinent veris tepores, ut siligo et hordeum Galaticum et halicastrum granumque fabae Marsicae. Nam cetera robusta frumenta semper ante hiemem seri debent in regionibus temperatis. Solet autem salsam non numquam et amaram uliginem vomere terra, quae quamvis matura iam sata manante noxio umore corrumpit et locis calentibus 11 [9] sine ulla stirpe seminum areas reddit. Ea glabreta 12signis adhibitis notari convenit, ut suo tempore vitiis eius modi medeamur; nam ubi vel uligo vel alia quae 13pestis segetem enecat,14ibi columbinum stercus vel, si id non est, folia cupressi convenit spargi et inarari. Sed antiquissimum est omnem inde umorem facto sulco deducere; aliter vana erunt praedicta remedia. Nonnulli pelle hyaenae satoriam trimodiam vestiunt atque ita ex ea, cum paulum immorata sunt semina, iaciunt non [10] dubitantes proventura, quae sic sata sint. Quaedam etiam subterraneae pestes adultas segetes radicibus subsectis enecant. Id ne. fiat, remedio est aquae mixtus sucus herbae, quam rustici sedum appellant, nam hoc medicamine una nocte semina macerata iaciuntur.Quidam cucumeris anguinei umorem ex- 15 16 17 18 19 [p. 150] pressum et eiusdem tritam radicem diluunt aqua, similique ratione madefacta semina terrae mandant. Alii hac eadem aqua vel amurca insulsa, cum coepit infestari seges, perfundunt sulcos et ita noxia animalia summovent. Illud deinceps praecipiendum habeo,20ut demessis segetibus iam in area futuro semini consulamus. [11] Nam quod ait Celsus, ubi mediocris est fructus, optimam quamque spicam legere oportet separatimque ex ea semen reponere; cum rursus amplior messis provenerit, quicquid exteretur, capisterio expurgandum erit, et semper, quod propter magnitudinem ac pondus in imo subsederit, ad semen reservandum. Nam id plurimum prodest, quia quamvis celerius locis umidis, tamen etiam siccis frumenta degenerant, nisi cura talis adhibetur.21 [12] Neque enim dubium est ex robusto semine posse fieri non robustum; quod vero protinus ex levi 22natum sit, numquam robur accipere manifestum est, ideoque Vergilius cum et alia tum et hoc de seminibus praeclare sic disseruit: Vidi lecta diu et multo spectata labore Degenerare tamen, ni vis humana quotannis Maxima quaeque manu legeret; sic omnia fatis In peius ruere ac retro sublapsa referri. 23 24 25 [p. 152] [13] Granum autem rutilum si, cum est diffissum, 26eundem colorem interiorem habet, integrum esse non dubitamus; quod extrinsecus albidum, intus etiam candidum conspicitur,27leve ac vanum intellegi debet. Nec nos tamquam optabilis agricolis fallat siligo, nam hoc tritici vitium est et, quamvis candore praestet, pondere tamen vincitur. Verum in umido statu caeli recte provenit et ideo locis manantibus magis apta est. Nec tamen ea 28longe nobis aut magna difficultate requirenda est, nam omne triticum solo uliginoso post tertiam sationem convertitur in siliginem. [14] Proximus est his frumentis usus hordei, quod rustici hexastichum, quidam etiam cantherinum appellant, quoniam et omnia animalia, quae ruri sunt, melius quam triticum pascit et hominem salubrius quam malum triticum,29nec aliud in egenis rebus magis inopiam defendit. Seritur soluta siccaque terra et vel praevalida vel exili, quia constat arva segetibus eius macescere; 30propter quod pinguissimo agro, cuius nimiis 31viribus noceri non possit, aut macro, cui nihil aliud, committitur. [15] Altero sulco seminari debet post aequinoctium, media fere sementi, si laeto solo, si gracili, maturius. Iugerum quinque modios occupabit.32Idque ubi 33 34 35 36 37 38 39 [p. 154] paulum maturuerit, festinantius quam ullum aliud frumentum demetendum erit; nam et fragili culmo et nulla vestitum palea granum eius celeriter decidit, isdemque 40de 41causis facibus teritur quam cetera. Sed cum eius messem sustuleris, optimum est novalia pati anno cessare; si minus, stercore saturare et omne virus, quod adhuc inest terrae, propulsare. [16] Alterum quoque genus hordei est, quod alii distichum, Galaticum nonnulli vocant, ponderis et candoris eximii, adeo ut tritico mixtum egregia cibaria familiae praebeat. Seritur quam pinguissimis, sed frigidis locis circa Martium mensem; melius tamen respondet si clementia hiemis permittit, cum seminatur circa Idus Ianuarias.Iugerum sex modios postulat. [17] Inter frumenta etiam panicum ac milium ponenda eunt, quamvis iam leguminibus ea contribuerim, nam multis regionibus cibariis eorum coloni sustinenti.42Levem solutamque humum desiderant, nec in sabuloso solo, sed in harena quoque proveniunt, modo umido caelo vel riguo solo;nam siccum [18] cretosumque reformidant. Ante ver seri 43non possunt, quoniam teporibus maxime laetantur; ultima tamen parte Martii mensis commodissime terrae committuntur. Nec impensa gravi rationem 44cultoris onerant, quippe sextariis fere quattuor iugerum implent; frequentem tamen exigunt sar- 45 46 47 48 49 [p. 156] tionem 50et runcationem, ut herbis liberentur. Ea cum spicas ediderunt, prius quam semina hient aestibus,51manu carpuntur, et suspensa in sole cum adsiccuerunt, 52reconduntur atque ita reposita perennant [19] diutius quam cetera. Panis ex milio conflatur, qui antequam refrigeseat, sine fastidio potest absumi. Panicum pinsitum 53et evolutum furfure, sed milium 54quoque pultem quamvis in copia 55maxime cum lacte 56non fastidiendam praebet.
1 tritici quinque, et Ald., Gesn., Schn. a I.e. at the rate of about one and two-thirds bushels an acre.
6 fruticavit R aliquot, Ald., Gesn., Schn.
7 quintam partem (AR) ... occupare (R pauci) edd. ante Schn.
8 semestrem S et R aliquot, vett. edd.: semenstrem A et R aliquot, Lundstrōm: triticum semestrem (semenstrem) vel. t. semestre (semenstre) R cett.: trimestrem Ald., Gesn., Schn.
9 tanto commodius Ald., Gesn.; tanto inclusit Schn.
15 Sed om. SA, Schn.
16 glabrertibua R pauci, et vulgo ante Schn.
17 ea (eam, ea in) glabreta R plerique, et vulgo: eam glaeba SA: eam (ea in a) gleba ad: eam glaebam Lundström.
18 alia quae S, Lundström: aliquae A: aliqua R, et vulgo.
19 negat SA. a Cf. II. 6. 3.
23 habeto R plerique.
24 sic SA1, Lundström: adhibeatur R, et vulgo.
25 exile R, et vulgo ante Schn. a Cf. Varro, R.R. I. 2. 25. b Georg. I. 197-200.
33 diffusum AR.
34 sic Lundstrōm cum codd.: conspicitur candidum vulgo.
35 ea om. SA.
36 ait. pascit (cibat M) post triticum add. R.
37 marcescere A2R pauci, Lundström: manascere A1: manescere S.
38 nimis SAa, Schn., Lundstrōm.
39 modii occupabunt Ald., Gesn., Schn.; sect modiis occupabit maluit Schn. in not., ex Pallad., Sept. 4.
45 hisdemque vel his denique R plerique.
46 de om. Sa.
47 sustinerentur A.
48 versari A2R, vett. edd.
49 sationem vel sartionem R. a " two-rowed." b The Sarmatians, says Pliny (N.H. XVIII. 100), lived chiefly on millet porridge, made with mare's milk or with blood drawn from the thigh of a horse; while the Ethiopians knew of no other grains than millet and barley. Panic was used by
Columella, Lucius Junius Moderatus. On Agriculture, Volume 1. Harrison Boyd Ash. London. Cambridge. William Heinemann; Harvard University. 1940. Keyboarding.
Tufts University provided support for entering this text.
This work is licensed under a
Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 United States License.
An XML version of this text is available for download, with the additional restriction that you offer Perseus any modifications you make. Perseus provides credit for all accepted changes, storing new additions in a versioning system.