T. Maccius Plautus, Truculentus
F. Leo, Ed.

Stratophanes

Ne expectetis, spectatores, meas pugnas dum praedicem:

manibus duella praedicare soleo, haud in sermonibus.

scio ego multos memoravisse milites mendacium:

et Homeronida et postilla mille memorari pote,

5qui et convicti et condemnati falsis de pugnis sient.

non laudandust cui plus credit qui audit quam ille qui videt:

non placet quem illi plus laudant qui audiunt, quam qui vident.

pluris est oculatus testis unus quam auriti decem;

qui audiunt audita dicunt, qui vident plane sciunt.

10non placet quem scurrae laudant, manipularis mussitant,

neque illi quorum lingua gladiorum aciem praestringit domi.

strenui nimio plus prosunt populo quam arguti et cati:

facile sibi facunditatem virtus argutam invenit,

sine virtute argutum civem mihi habeam pro praefica,

15quae alios conlaudat, eapse sese vero non potest.

nunc ad amicam decimo mense post Athenas Atticas

viso, quam gravidam hic reliqui meo compressu, quid ea agat.

Phron.

Vide quis loquitur tam propinque.

Astaphivm
Miles, mea Phronesium,

tibi adest Stratophanes. nunc tibi opust, aegram ut te adsimules.

Ph.
Tace.

20cuí adhuc ego tam mala eram monetrix, me maleficio vinceres?

St.

Peperit mulier, ut ego opinor.

A.
Vin adeam ad hominem?

Ph.
Volo.

S.

Euge, Astaphium eccam it mi advorsum.

A.
Salve ecastor, Stratophanes.

venire salvom te—

Strat.
Scio. sed peperitne, ópsecro, Phronesium?

Ast.

Peperit puerum nimium lepidum.

Strat.
Ehem, ecquid mei similest?

Ast.
Rogas?

25quin ubí natust machaeram et clupeum poscebat sibi?

Strat.

Meus est, scio iam de argumentis.

Ast.
Nimium tuí similest.

Strat.
Papae,

iam magnust? iamne iit ad legionem? ecquae spolia rettulit?

Ast.

Heia, nudius quintus natus ille quidem est.

Strat.
Quid postea?

inter tot dies quidem hercle iam aliquid actum oportuit.

30quid illi ex utero exitiost prius quam poterat ire in proelium?

Ast.

Consequere atque illam saluta et gratulare illi.

Strat.
Sequor.

Phron.

Vbi illa, óbsecro, est quae me hic reliquit, eapse abiit? ubist?

A.

Adsum, adduco tibi exoptatum Stratophanem.

Ph.
Vbi is est, obsecro?

Strat.

Mars peregre adveniens salutat Nerienem uxorem suam.

35quom tu recte provenisti quomque es aucta liberis,

gratulor, quom mihi tibique magnum peperisti decus.

Phron.

Salve, qui me interfecisti paene vita et lumine

quique mihi magni doloris per voluptatem tuam

condidisti in corpus, quo nunc etiam morbo misera sum.

Strat.

40Heia, haud ab re, mea voluptas, tibi istic obvenit labos:

filium peperisti, qui aedis spoliis opplebit tuas.

Phron.

Multo ecastor magis oppletis tritici ópust granariis,

ne, ille prius quam spolia capiat, hic nos extinxit fames.

Strat.

Habe bonum animum.

Phron.
Savium pete hinc sis. ah, nequeo caput

45tollere, ita dolet itaque ego † medulo, neque etiam queo

pedibus mea sponte ambulare.

Strat.
Si hercle me ex medio mari

savium petere tuom iubeas, petere hau pigeat me, mel meum.

id ita esse experta es: nunc experiere, mea Phronesium,

me te amare. adduxi ancillas tibi eccas ex Suria duas,

50is te dono. adduce hoc tu istas. sed istae reginae domi

suae fuerunt ambae, earum patriam ego excidi manu.

his te dono.

Phron.
Paenitetne te quot ancillas alam,

quin examen super adducas, quae mihi comedint cibum?

St.

Hoc quidem herclést ingratum donum. cedo tu mi istam purpuram.

55mea voluptas, attuli eccam pallulam ex Phrygia tibi.

tene tibi.

Phron.
Hocine mi ob labores tantos tantillum dari?

Strat.

Perii hercle ego miser. iam mi auro contra constat filius:

†etiam num mali pendit addit purpuram. ex Arabia tibi

attuli tus, Ponto amomum. tene tibi, voluptas mea.

Phron.

60Accipe hoc, Astaphium, abduce hasce hinc e conspectu Suras.

S.

Ecquid amas me?

Ph.
Nihil ecastor, neque meres.

S.
Nilne huic sat est?

ne bonum verbum quidem unum dixit. viginti minis

venire illaec posse credo dona quae ei dono dedi.

vehementer nunc mi est irata, sentio atque intellego;

65verum abibo. quid ais? nunc tu num nevis mé, voluptas mea,

quo vocatus sum ire ad cenam? mox huc cubitum venero.

quid taces? planissume edepol perii. sed quid illuc novi est?

quis hic homost, qui ducit pompam tantam? certumst quo ferant

observare. huic credo fertur. verum iam scibo magis.